Jak Karol Wojty?a sta? si? filozofem?
Przemys?aw Radzyński
Ks. prof. Grzegorz Ho?ub zwraca uwag?, ?e chocia? u Wojty?ów nie by?o tradycji akademickich, to w rodzinie Emilii i Karola panowa?a atmosfera sprzyjaj?ca nauce i zdobywaniu wiedzy. Karol senior ukończy? pi?cioklasow? szko?? ludow?, a nast?pnie trzy klasy gimnazjum cesarsko-królewskiego w Bielsku. Nauk? przerwa?, aby pomaga? swojemu ojcu, który zajmowa? si? krawiectwem. Po odbyciu s?u?by wojskowej w armii austro-w?gierskiej jako oficer pracowa? w administracji, gdzie przychodzi? ró?ne szkolenia i zdawa? kolejne egzaminy.
Emilia z domu Kaczorowska ukończy?a szko?? podstawow?, a nast?pnie szko?? wydzia?ow? prowadzon? przez zakonnice ze Zgromadzenia Córek Bo?ej Mi?o?ci w Krakowie. ?Jak na ówczesne czasy ukończenie takiej szko?y zapewnia?o m?odym pannom uzyskanie poziomu intelektualnego w?a?ciwego dla osoby kulturalnej i zdolnej do poruszania si? w ?rodowisku ludzi wykszta?conych, ludzi kultury, do ?ycia w ?rodowisku klasy ?redniej” – zauwa?a ks. prof. Ho?ub.
Zami?owanie do edukacji i poszerzania intelektualnych horyzontów rodzice przekazali swoim synom. Edmund Wojty?a skończy? medycyn? i pracowa? jako lekarz. Karol w 1938 r. zda? w Wadowicach matur? z wynikiem bardzo pozytywnym. Ks. prof. Ho?ub zwraca uwag? na dobr? znajomo?? j?zyka niemieckiego, która w przysz?o?ci bardzo pomog?a Wojtyle w studiowaniu filozofów niemieckich, szczególnie Maxa Schelera i Immanuela Kanta.
W tamtym czasie Karol junior by? bardzo zafascynowany ?moc? s?owa” – literatur? i poezj?, dlatego zdecydowa? si? na polonistyk? na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jego studia przerwa? wybuch drugiej wojny ?wiatowej. ?Ci??ar swojego rozwoju intelektualnego musia? przesun?? na osobiste studium, osobist? lektur?. Wówczas jego zainteresowania, dalej skoncentrowane na literaturze, rozszerzy?y si? o teatr, jak równie? o poszukiwania duchowe” – zaznacza ks. prof. Ho?ub dodaj?c, ?e to wtedy Wojty?a pozna? Mieczys?awa Kotlarczyka – twórc? Teatru Rapsodycznego oraz Jana Tyranowskiego – krawca z D?bnik, który by? mistykiem i wielkim znawc? pism ?w. Jana od Krzy?a – obaj zawa?yli na rozwoju intelektualnym przysz?ego papie?a.
Po ?mierci ojca, Karol Wojty?a – jak mówi ks. prof. Ho?ub – do?wiadczy? ??yciowej pustki”. Nie ?yli ju? wtedy tak?e jego matka i starsze rodzeństwo. Poszukiwanie odpowiedzi na pytania o to, co dalej robi? w ?yciu, kim by?, doprowadzi?y go w 1942 r. do krakowskiego seminarium, gdzie w ukryciu przygotowywa? si? do kap?aństwa. Pierwsza cz??? studiów seminaryjnych skupiona jest wokó? problematyki filozoficznej. W czasie wojny ta nauka by?a wymagaj?ca, bo alumni samodzielnie musieli opanowa? materia?, który zdawali pó?niej przed wyznaczonym profesorem. ?To by? swoisty prze?om w jego ?yciu. Zw?aszcza kiedy wzi?? do r?ki ksi??k? przedwojennego polskiego filozofa Kazimierza Waisa pod tytu?em ?Ontologja czyli metafizyka ogólna” i musia? j? samodzielnie przestudiowa?. Po wielokrotnym jej przeczytaniu, poczu?, ?e co? si? w jego ?yciu zmieni?o” – mówi ks. prof. Ho?ub.
Po ?wi?ceniach ks. Karol Wojty?a zosta? wys?any na studia teologiczne na Papieski Uniwersytet ?wi?tego Tomasza z Akwinu (Angelicum), gdzie filozofii tomistycznej uczy? si? pod okiem o. Reginalda Garrigou-Lagrange’a OP – promotora jego pracy doktorskiej ?Zagadnienia wiary w dzie?ach ?w. Jana od Krzy?a”.
Po powrocie z Rzymu, ks. Wojty?a przez dwa lata pracowa? jako wikary w ko?ciele ?w. Floriana w Krakowie, gdzie zainicjowa? duszpasterstwo akademickie. Z wyk?adów wyg?oszonych wówczas do studentów zredagowano zbiór ?Rozwa?ania o istocie cz?owieka”. ?Kiedy patrzymy na t? ma?? ksi??k? widzimy, ?e rzeczywi?cie s? to rozwa?ania filozofa tomistycznego, ale ju? kogo?, kto dobrze rozumie my?l Akwinaty” – podkre?la ks. prof. Ho?ub.
Rozpraw? habilitacyjn? ks. dr Karol Wojty?a zdecydowa? si? skoncentrowa? wokó? my?li XX-wiecznego niemieckiego fenomenologa Maxa Schelera. ?Wtedy musia? wej?? bardzo g??boko w filozofi? wspó?czesn?; musia? nauczy? si? fenomenologii i rzeczywi?cie ten moment spotkania z fenomenologi? pozostawi? w jego rozwoju osobowym trwa?y ?lad” – zaznacza ks. prof. Ho?ub dodaj?c, ?e cho? Karol Wojty?a doszed? do wniosku, ?e my?l Maxa Schelera nie nadaje si? do zastosowania w ramach katolickiej teologii moralnej, to dostrzeg? w niej cenny sposób filozofowania, poniewa? rozpoczyna od do?wiadczenia i uczy jak to do?wiadczenie bada? i opisywa?, co stanie si? pó?niej cz??ci? warsztatu filozoficznego Karola Wojty?y.
W 1954 r. ks. dr Karol Wojty?a zosta? zatrudniony na Wydziale Filozoficznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Najpierw jako wyk?adowca, a pó?niej jako kierownik zak?adu i katedry etyki. ?Wtedy widzimy pe?ne wej?cie Karola Wojty?y w ?wiat filozoficzny, kiedy musi przygotowywa? systematyczne wyk?ady, kiedy musi zag??bia? si? w my?l wielkich my?licieli Zachodu, którzy wp?yn?li zasadniczo na kszta?t etyki nowo?ytnej i wspó?czesnej” – zauwa?a ks. prof. Ho?ub wskazuj?c, ?e wówczas Karol Wojty?a bada? takie postacie jak Immanuel Kant, Tomasz z Akwinu, David Hume, Jeremy Bentham. Sporo czasu po?wi?ci?, aby przebada? my?l etyczn? Arystotelesa, Platona czy ?w. Augustyna, z czego powstaj? pó?niej jego wyk?ady, okre?lone mianem ?wyk?adów lubelskich”.
Jeden z jego przyjació?, równie? filozof, prof. Andrzej Pó?tawski, który ?ledzi? rozwój filozoficzny Karola Wojty?y, by? zdumiony tym, jak szybko wch?ania? w siebie te wielkie idee filozoficzne, które by?y bardzo trudne. Po latach powie, ?e fakt, i? m?ody badacz w ci?gu trzech lat wyk?adów poradzi? sobie z ca?? histori? filozofii jest dowodem jego geniuszu intelektualnego.
?Karol Wojty?a bardzo sprawnie zaczyna porusza? si? w ?wiecie trudnych idei filozoficznych, jest wyk?adowc?, na którego wyk?ady przychodz? t?umy studentów, chocia? wiemy, ?e jego wyk?ady nie by?y ?atwe, a j?zyk, którym si? pos?ugiwa? by? bardzo techniczny, filozoficzny. Ale zarazem budzi si? w nim w?a?nie filozof, budzi si? my?liciel” – podsumowuje ks. prof. Grzegorz Ho?ub zapowiadaj?c, ?e w kolejnych wyk?adach z cyklu ?Odkrywanie Karola Wojty?y – Jana Paw?a II” przybli?ony zostanie charakter filozofowania papie?a Polaka.
Link do filmu ks. prof. Grzegorza Ho?uba:
***
Fundacja Collegium Voytylianum wraz z Uniwersytetem Papieskim Jana Paw?a II w Krakowie zapraszaj? na YouTubowy kana? ?Odkrywanie Karola Wojty?y – Jana Paw?a II”.
Chcemy si? wspólnie zastanowi?, kim by? Karol Wojty?a – Jan Pawe? II. Wydaje si?, ?e w Polsce wszyscy to dobrze wiemy – czujemy blisko?? tej postaci, jest ona tak bardzo wpisana w nasze ?ycie. Ale czy na pewno wiemy, kim on by?? Czy naprawd? wiemy, co powiedzia?? Czy dobrze rozumiemy jego przekaz?
Chcemy Was zaprosi? do wielkiej przygody – przygody duchowej i intelektualnej w poznawaniu naszego wielkiego rodaka; w zrozumieniu jego przekazu i dokonaniu refleksji, co to oznacza dzisiaj dla nas – na ile jego nauczanie, jego idee, mog? nam pomóc w zmaganiu si? z aktualnymi problemami.
Na kanale @CollegiumVoytylianum publikowane b?d? krótkie prelekcje po?wi?cone filozofii i teologii Karola Wojty?y – Jana Paw?a II, dyskusje panelowe, wywiady i wyk?ady akademickie. Zapraszamy do subskrypcji i ogl?dania pierwszych filmów!
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.