XV-wieczny gradua? pod okiem specjalistów z ró?nych dziedzin
Przemys?aw Radzyński
Nad kodeksem i kontekstem jego powstania i u?ytkowania pochylili si? specjali?ci z zakresu historii Ko?cio?a, historii liturgii, kodykologii, historii sztuki i muzykologii. W katedrze wawelskiej schole zaprezentowa?y utwory z tego ?redniowiecznego gradua?u.
Gradua? w teorii
Gradua? to ksi?ga liturgiczno-muzyczna, której elementem konstytutywnym jest zapis muzyczny utworów ?piewanych w czasie Mszy ?w. Tego typu ksi?gi przekazuj? nam ?piewy sta?e (Kyrie, Gloria, Sanctus, Agnus Dei) oraz zmienne (Introitus, Graduale, Tractus, Alleluia, Offertorium, Communio, liczne, tak?e rodzime, sekwencje, ?piewy obrz?dów Triduum Paschalnego itd.) u?ywane w czasie Mszy ?w.
G?ównym aktorem tegorocznej konferencji i koncertów ?Ad fontes” by? gradua? oznaczony sygnatur? Ms. 45 z Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapitu?y Katedralnej skomponowany dla katedry wawelskiej w XV w., st?d jego nazwa – Gradua? krakowski albo Gradua? wawelski. ?Pochylaj?c si? nad nim, przenosimy si? w czasie do swoistego ?z?otego wieku” liturgii wawelskiej: w tym czasie bowiem krakowscy liturgi?ci stworzyli rodzimy obrz?d koronacji królów Polski, u?ywany na Wawelu od czasów koronacji W?adys?awa Warneńczyka (1434) lub Kazimierza Jagiellończyka (1447), a skryptorium wawelskie wyda?o najpi?kniejsze ksi?gi liturgiczne przeznaczone do s?u?by Bo?ej w katedrze wawelskiej dzi?ki fundacjom królewskim i biskupim: msza?y, pontyfika?y, gradua?y i antyfonarze. Utwory z badanego w tym roku kodeksu by?y ?piewane w obecno?ci królów Polski, biskupów krakowskich i Krakowskiej Kapitu?y Katedralnej” – zwraca uwag? ks. dr Wojciech Baran, dyrektor Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapitu?y Katedralnej i cz?onek Collegium Voytylianum.
Gradua? w praktyce
Konferencja mia?a charakter interdyscyplinarny. ?redniowieczny gradua? i kontekst jego powstania i u?ytkowania zosta? przedstawiony przez specjalistów z zakresu historii Ko?cio?a, historii liturgii, kodykologii, historii sztuki i muzykologii. Po cz??ci teoretycznej w katedrze wawelskiej odby?a si? ?cz??? praktyczna”. M?ska Schola gregoriana Sancti Joannis Pauli II oraz Pueri Cantores Sancti Joseph pod dyrekcj? prof. Susi Ferfoglia zaprezentowa?y utwory z tego gradua?u, przy akompaniamencie Justyny Grabowskiej, która zagra?a na portatywie.
Koncerty i mi?dzynarodowa konferencja ?Ad fontes” odby?a si? po raz trzeci. We wcze?niejszych latach skupiono si? na równie niezwyk?ych ?ród?ach liturgicznych – Sakramentarzu Tynieckim i Missale plenarium AKKK Ms. 3. ?Ka?dy odkryty r?kopis stanowi nie tylko historyczny zapis i materia? dla pog??bienia wiedzy specjalistów i badaczy. Znajduj?cy si? w eklezjalnej przestrzeni i s?u??cy liturgii manuskrypt stanowi jednocze?nie cenne ?ród?o w odkrywaniu korzeni wiary i kszta?towaniu naszej chrze?cijańskiej i narodowej to?samo?ci” – podkre?li? metropolita krakowski abp Marek J?draszewski w s?owie skierowanym do uczestników konferencji po?wi?conej r?kopisowi XV-wiecznego gradua?u (Ms 45), przechowywanego w Archiwum i Bibliotece Krakowskiej Kapitu?y Katedralnej.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.