Papie偶: kara 艣mierci jest niedopuszczalna
Krzysztof O艂dakowski SJ 鈥� Watykan
D膮偶enie to towarzyszy Ojcu 艢wi臋temu od pocz膮tku pontyfikatu. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w nowej redakcji Katechizmu Ko艣cio艂a Katolickiego, w numerze 2267. Wskazuje na to równie偶 kierunek nauczania ostatnich Papie偶y oraz zmiana dokonana w sumieniach ludu chrze艣cija艅skiego, który odrzuca ten rodzaj kary jako wyra藕ny przejaw naruszenia ludzkiej godno艣ci. Dlatego podkre艣la, 偶e jest to kara dog艂臋bnie sprzeczna z duchem Ewangelii, poniewa偶 oznacza zniszczenie 偶ycia, które zawsze pozostaje 艣wi臋te w oczach Stwórcy i którego jedynie Bóg jest ostatecznym s臋dzi膮 oraz gwarantem.
Franciszek zwraca uwag臋, 偶e w przesz艂o艣ci nawet w pa艅stwie papieskim ta nieludzka forma kary by艂a stosowana, ignoruj膮c prymat mi艂osierdzia nad sprawiedliwo艣ci膮. Dlatego tak偶e nowe sformu艂owanie Katechizmu zak艂ada przyj臋cie naszej odpowiedzialno艣ci za przesz艂o艣膰 oraz uznanie, 偶e akceptacja tej formy kary by艂a wyrazem mentalno艣ci epoki, bardziej legalistycznej ni偶 chrze艣cija艅skiej, która przedk艂ada艂a prawo nad cz艂owiecze艅stwo i mi艂osierdzie. Dlatego Ko艣ció艂 nie móg艂 pozosta膰 na pozycji neutralnej w obliczu dzisiejszych d膮偶e艅 do ponownego potwierdzenia godno艣ci ludzkiej.
Papie偶 zach臋ca, aby ten owoc refleksji oraz kszta艂towania sumienia obecny w Ko艣ciele znalaz艂 tak偶e odbicie w wypracowaniu zgody odno艣nie zniesienia kary 艣mierci na poziomie mi臋dzynarodowym. Suwerenne prawo poszczególnych pa艅stw do okre艣lania swojego systemu prawnego nie mo偶e by膰 realizowane w sprzeczno艣ci z porz膮dkiem mi臋dzynarodowym, ani nie mo偶e stanowi膰 przeszkody dla powszechnego uznania ludzkiej godno艣ci.
Ojciec 艢wi臋ty dotyka równie偶 kilku szczegó艂owych problemów. Zach臋ca, aby kraje, które przyj臋艂y moratorium w sprawie niewykonywania kary 艣mierci, równie偶 jej nie nak艂ada艂y. Moratorium nie powinno by prze偶ywane przez skazanego jako zwyk艂e przed艂u偶enie okresu oczekiwania na wykonanie wyroku 艣mierci. Franciszek prosi wr臋cz kraje, które stosuj膮 ten rodzaj kary o przyj臋cie memorandum. Zawieszenie egzekucji, zmniejszenie ilo艣ci wykrocze艅 podleg艂ych karze 艣mierci, jak równie偶 zakaz stosowania tej formy kary w stosunku do nieletnich, kobiet w ci膮偶y oraz osób z niepe艂nosprawno艣ci膮 umys艂ow膮 i intelektualn膮 stanowi absolutne minimum, do którego powinni zobowi膮za膰 si臋 przywódcy pa艅stw.
Papie偶 zwraca uwag臋 na egzekucje pozas膮dowe, dora藕ne i arbitralne, które s膮 niestety wci膮偶 powtarzaj膮cym si臋 zjawiskiem w krajach, w których legalna pozostaje kara 艣mierci. S膮 to umy艣lne zabójstwa pope艂niane przez funkcjonariuszy pa艅stwowych, które cz臋sto nast臋puj膮 w wyniku star膰 z przest臋pcami lub podejrzanymi. Bywaj膮 one cz臋sto przedstawiane jako niezamierzona konsekwencja rozwa偶nego oraz niezb臋dnego u偶ycia si艂y w celu ochrony obywateli.
Papie偶 przypomina, 偶e dobrze poj臋ta mi艂o艣膰 samego siebie jest podstawow膮 zasad膮 moralno艣ci. Uzasadnione jest zatem zapewnienie poszanowania ludzkiego 偶ycia, nawet je艣li konieczne jest przy tym zadanie 艣miertelnego ciosu agresorowi. Legalna obrona jest nie tylko prawem, ale obowi膮zkiem tego, który jest odpowiedzialny za 偶ycie innych. Obrona dobra wspólnego wymaga, aby napastnik znalaz艂 si臋 w sytuacji, w której nie jest w stanie wi臋cej wyrz膮dza膰 szkody. Jednak偶e ka偶de u偶ycie zabójczej si艂y, które nie jest 艣ci艣le niezb臋dne dla ochrony 偶ycia i zdrowia innych, nale偶y uzna膰 za nielegaln膮 egzekucj臋 oraz przest臋pstwo. Wszelkie dzia艂anie obronne musi by膰 proporcjonalne w stosunku do stopnia zagro偶enia 偶ycia ze strony agresora. Je艣li kto艣, aby broni膰 w艂asne 偶ycie u偶ywa wi臋cej przemocy ni偶 jest to konieczne, taki czyn nale偶y uzna膰 za nielegalny 鈥� przypomina Franciszek.
Na zako艅czenie Papie偶 dzieli si臋 spostrze偶eniem na temat d膮偶enia do prawdziwie ludzkiej sprawiedliwo艣ci. Do tej pory refleksja w dziedzinie prawa oraz jego filozofii tradycyjne dotyczy艂a tych, którzy rani膮 oraz ingeruj膮 w prawa innych. Mniej uwagi po艣wi臋cano niepowodzeniom, zaniechaniom w niesieniu pomocy tym, którym nale偶a艂oby pomóc. Tradycyjne zasady sprawiedliwo艣ci, charakteryzuj膮ce si臋 poszanowaniem praw jednostki oraz ich obron膮 przed ingerencj膮 innych, powinny by膰 uzupe艂nione etyk膮 troski. W dziedzinie wymiaru sprawiedliwo艣ci w sprawach karnych oznacza to lepsze zrozumienie przyczyn ludzkich zachowa艅, kontekstu spo艂ecznego, wra偶liwo艣ci przest臋pców na prawo i cierpienie ofiar. Ten sposób rozumowania, inspirowany Bo偶ym mi艂osierdziem, powinien prowadzi膰 do pochylenia si臋 nad ka偶dym konkretnym przypadkiem w jego specyfice, a nie zajmowania si臋 jedynie abstrakcyjn膮 liczb膮 ofiar i sprawców. W ten sposób mo偶na zaj膮膰 si臋 problemami etycznymi i moralnymi wynikaj膮cymi z konfliktów oraz b臋d膮cych skutkiem niesprawiedliwo艣ci spo艂ecznej, zrozumie膰 cierpienia konkretnych osób oraz znale藕膰 inny typ rozwi膮za艅, które nie pog艂臋biaj膮 tych cierpie艅.
Ojciec 艢wi臋ty stwierdzi艂, 偶e potrzebujemy dzisiaj sprawiedliwo艣ci, która jest i ojcem, i matk膮. Aby kszta艂towa膰 bardziej ludzkie spo艂ecze艅stwo, bardziej godne osób, potrzebne jest dowarto艣ciowanie mi艂o艣ci w 偶yciu spo艂ecznym 鈥� na poziomie politycznym, ekonomicznym i kulturowym 鈥� poprzez uczynienie jej sta艂膮 i najwy偶sz膮 form膮 dzia艂ania. Ta mi艂o艣膰 spo艂eczna powinna przejawia膰 si臋 w ró偶nych formach troski o cz艂owieka. To najlepsza droga do zapobiegania przest臋pstwom.
Na zako艅czenie Franciszek zapewni艂, 偶e zarówno on sam jak i Stolica Apostolska b臋d膮 wspó艂pracowa膰 z Mi臋dzynarodow膮 Komisj膮 przeciwko karze 艣mierci w budowaniu porozumienia, aby wyeliminowa膰 j膮 ostatecznie z 偶ycia.
Dzi臋kujemy, 偶e przeczyta艂a艣/e艣 ten artyku艂. Je艣li chcesz by膰 na bie偶膮co zapraszamy do zapisania si臋 na newsletter klikaj膮c tutaj.
