ՄԽԻԹԱՐ ԱԲԲԱՀԱՅՐ` Մխիթարեան միաբանութեան հիմնադիրը (13)
ՄԽԻԹԱՐ ՍԱՐԿԱՒԱԳ ԿԸ ՀԵՌԱՆԱՅ ԲԱՍԵՆԻ ՎԱՆՔԷՆ
1694 թուականի գարնան Մխիթար կը հեռանայ Բասենի վանքէն եւ կը շտապէ Սեբաստիա հասնիլ։ Այս որոշումին համար պատմիչը երեք դրդապատճառ կը թուարկէ, որոնք միեւնոյն խնդրին շուրջ կը պտտուին. Մխիթար կարիքը կը զգար փորձառու հոգեւոր առաջնորդի, որ Բասենի վանքին մէջ ալ չէր գտած, քանի որ վանահայրը բարի եւ պարզամիտ անձ ըլլալով հանդերձ՝ չունէր հոգեւոր կեանքի առաջնորդութեան փորձառութիւնն ու հմտութիւնը։
Մխիթար սարկաւագ կը փորձէր հասկնալ երեւակայածին մտքերու եւ փորձութիւններու բարոյական ծանրութիւնը, եւ նմանատիպ տարակոյսներով պատուած երբ կը դիմէ անցորդ վարդապետի մը, առանց որեւէ յաւելեալ բացատրութեան կամ յստակումի կը լսէ միայն չոր պատասխանը՝ թէ «չար մտքերը կատարուած գործերէն ծանր են»։ Երկիւղով լեցուած, Մխիթար ներքին պայքարի կը մատնուի, որմէ ազատելու համար կարիքը կը զգայ օր առաջ հասնելու իր հոգեւոր դաստիարակին՝ Մանասէի մօտ, մինչ տակաւին կենդանի էր։
Շտապ Սեբաստիա հասնելու որոշումը անյետաձգելի հրամայական կը դարձնէ այն բօթաբեր նամակը, որ Մխիթարի կը գուժէր իր մանկութեան հոգեւոր դաստիարակ քոյրերէն կրտսերին՝ Մարիամի մահը։ Նոյնիսկ եթէ այդ նամակով մխիթարական շատ դրուագներ կը պատմէին, թէ ինչպէս սրբակենցաղ Մարիամը հոգեւոր մխիթարութիւններով զօրացած աւանդած էր իր մաքուր հոգին, կամ թէ ինչպէս գերեզմանին վրայ լոյս ծագած էր եւ ամէնքը տեսած էին, սակայն Մխիթարի ցաւը սփոփանք չէր գտներ, որովհետեւ կորսնցուցած էր իր հարազատ եւ հոգելից խորհրդատուն, ճիշտ երբ անոր կարիքն ունէր։ Գիտնալով որ անոր քոյրն ալ ծանր հիւանդ էր, կը մտադրէ շտապել Սեբաստիա զինք ողջ գտնելու յոյսով, որպէսզի գոնէ անոր խորհուրդները լսէր, որոնց կարիքը շատ կը զգար։
Հոգեւոր զարգացումը ապահովելու ցանկութիւնը մէկ կողմէն, տարակոյսները փարատելու կարիքը միւս կողմէն շրջապատած էին Մխիթարը, որ միաժամանակ անհնար կը գտնէր շարունակել վանք յաճախող պատանիներու դաստիարակութեամբ զբաղիլը, քանի որ տուած խրատներն ու յորդորները ոչ մէկ ազդեցութիւն ունէին անոնց բիրտ ու կոշտ վարքագիծին վրայ եւ միաժամանակ ուսման ալ ընդունակ չէին։
Երբ Մխիթար իր հեռանալու որոշումը կը յայտնէ Բասենի վանքի առաջնորդ Մելքիսէթ եպիսկոպոսին, անոր սիրտը տրտմութեամբ կը լեցուի եւ անմիջապէս կը ջանայ համոզիչ խօսքերով փոխել տալ այդ որոշումը, բայց ի զուր։ Տեսնելով Մխիթարի վճռակամութիւնը՝ սրտի ցաւով բայց ջերմ սիրով կը թոյլատրէ երթալ։
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ