Ներսէս Շնորհալիի պատասխանը Մանուէլ Կայսրի երկրորդ նամակին – Ա. Մաս
«Գրեցաւ ի թուականութեանս Հայոց վեց հարիւր ինն եւ տասն, յամսեանն Հայոց Արեգի եւ Հոռոմոց Հոկտեմբերի»։ Այս նախադասութեամբ կ՚աւարտի Ս. Ներսէս Շնորահալի Կաթողիկոսի յոյներու Կիռ Մանուէլ կայսրին ուղղած երկրորդ պատասխան նամակը։ 1170 թուականի Հոկտեմբեր ամսին կայսերական բանագնացները՝ արքունի սպասաւոր՝ Թէոռիանոս մագիստրոս գիտնականը եւ Յովհաննէս Ութման Փիլիպպուպոլսի հայոց վանահայրը, ամիսներ տեւած բանավէճերէ եւ յստակեցումներէ ետք, կը շտապեն կաթողիկոսական նամակը Կոստանդնուպոլիս հասցնել, խուսափելու համար ձմերուան խիստ եղանակին ճանապարհոդութեան վտանգներէն։
Գարնան՝ բանագնացները երկու կամ երկուքուկէս տարի ետք Շնորհալիի առաջին նամակին պատասխանը բերած էին. Կայսրը, պատերազմներով զբաղած, շուտով չէր կրցած արձագանքել։ Մինչդեռ Հայրապետը՝ ընդառաջելու համար Մանուէլ կայսրի եկեղեցւոյ միութեան փափաքին՝ Հռոմկլայ հրաւիրած էր հայ եկեղեցւոյ եպիսկոպոսները, վարդապետներն ու վանահայրերը, սակայն պատասխանին ուշանալուն՝ ամէն ոք վերադարձած էր իր հօտի խնամքն ապահովելու գործին։
Ուստի, փոխըմբռնման, յստակեցումներու եւ իրազեկման նուիրուած բանավէճերն ու քննարկումները կը կատարուին շատ աւելի սեղմ շրջանակի մէջ, Հռոմկլայ ապրող ներկայացուցիչներու հետ, որոնք Հայրապետի կողքին կը գտնուէին եւ ընթացիկ կառավարման աջակիցներն էին։ Ասոնց շարքին կը յիշուին Ներսէս Շնորհալիի եղբօրորդին՝ Գրիգորը, որ երիտասարդ տարիքին Կաթողիկոս դառնալով՝ Գրիգոր Տղայ պիտի յորջորջուի, Սահակ եպիսկոպոսը, որ շատ հաւանաբար Կաթողիկոսի Դրան եպիսկոպոսն էր, Վարդան վարդապետը եւ Ստեփանոս՝ որ թարգման եւ նուիրակ կը թուի ըլլալ։ Այս անձերէն բացի, հաւանաբար ուրիշ հայ եպիսկոպոսներ ալ ըլլային, որոնց անունը չէ յիշատակուած։ Մինչդեռ մեզի աւանդուած է որ ներկայ էին նաեւ ասորիներու Միխայէլ պատրիարքի գիտնական աշակերտը՝ Թէոդորոս, ինչպէս նաեւ Քեսունի Յովհաննէս ասորի եպիսկոպոսը։
Զերծ խարդախ, տգէտ ու անձնական շահեր հետապնդող սրիկաներու չարաբանութիւններէն, փոխըմբռնման մթնոլորտի մէջ, իրար իսկապէս ճանչնալու ջանքերը ուղղուած էին յատկապէս Քրիստոսի անձին վերաբերող հարցերուն։
Շնորհալիի պատասխանէն կը տեղեկանանք քննարկումներու արդիւնքի մասին, երբ կը գրէ թէ Աստուածաշունչի վրայ հիմնուած «այդ քննարկումները մերկացուցին եւ հալածական դարձուցին իւրաքանչիւրիս իրարու մասին պատրուակ դարձած ստաբանութիւնը եւ յայտնի դարձաւ ու հաստատուեցաւ ճշմարտութիւնը, թէ հեռու ենք, դուք՝ Նեստորի բաժանումէն, իսկ մենք՝ Եւտիքէսի շփոթումէն, եւ թէ Աստուծոյ շնորհքով իրարու մօտիկ ենք՝ հաւատքի ուղիղ դաւանութեամբ»։
Շնորհակալութիւն յօդուածը ընթերցելուն համար։ Եթէ կը փափաքիս թարմ լուրեր ստանալ կը հրաւիրենք բաժանորդագրուիլ մեր լրաթերթին` սեղմելով այստեղ