ኣብ መላእ ዓለም ዝረአ ዘሎ ሃይማኖታዊ ስደት: እናዓበየ ዝኸይድ ዘሎ ቅልውላው
ስምዖን ተ. ኣርኣያ - ሃገረ ቫቲካን
ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮ ብሃይማኖታዊ ምኽንያት ኣብ ልዕሊ ውልቀ ሰባት ኣድልዎ ምግባር ነቲ ሰብኣውነት ዝካፈል ሕውነታዊ ምትእስሳር ኣብ ሓደጋ ዘእቱ ዘይጽወር ተግባር ምዃኑ ኣብ ብዙሕ ኣጋጣሚታት ኣስሚሮምሉ እዮም። ኣብ ዓለም ለኸ መዓልቲ ድኻታት እውን ዘቕረብዎ ምሕንጽታ ካብዚ ዝተፈልየ ኣይነበረን። ሰንበት ዕለት 17 ሕዳር ኣብ ዝተፈላለየ ክፋል ዓለም ኣዕናዊ ግጭታት ኣብ ዝረኣየሉ እዋን ኣብ መላእ ዓለም ብሰንኪ ሃይማኖቶምን እምነቶምን ዝስደዱ ዘለዉ ሰባት ጸሎቶምን ቅርበቶምን ብምርግጋጽ፥
ሎሚ ብሚልዮናት ዝቝጸሩ ሰባት እምነቶም ብምትግባር ጥራይ ኣድልዎን ዓመጽ: ሞት እውን ከይተረፈ የጋጥሞም ኣሎ።
ኣብ መላእ ዓለም ዝፍጸም ስደት
ንዝሳቐያ ኣቢያት ክርስቲያን ዝድግፍ ጳጳሳዊ ትካል ረድኤት (ACN) ከም ዝሕብሮ፡ ልዕሊ 360 ሚልዮን ክርስትያን ብዝለዓለ ደረጃ ስደት ኣብ ዘጋጥሞም ዞባታት ይነብሩ። እዚ ድማ ዓመጽ፡ ማእሰርቲ፡ ምምዝባልን ስርዓታዊ ኣድልዎን የጠቓልል። እቲ ትካል ኣብ 2023 ዓ.ም. ኣብ ዘውጽኦ ጸብጻብ ዛዕባ ናይ ሃይማኖታዊ ናጽነት፡ ክልተ ሲሶ ህዝቢ ዓለም፡ ሃይማኖታዊ ናጽነት ወይ ኣዝዩ ኣብ ዝግደበለን ወይ ኣብ ዘይብለን ሃገራት ከም ዝነብር የጉልሕ።
ኣብ ናይጀርያን ህንድን ክርስትያናዊ ስደት
ካብተን ክርስትያን ብሰንኪ እምነቶም ኣደዳ ኣሳዶ ዝኾኑለን ሃገራት ናይጀርያ ሓንቲ ክትከውን እኮላ፡ እስላማውያን ኣኽረርቲ ንማሕበረሰብ ክርስትና ዒላማ ብምግባር መብዛሕትኡ ግዜ እምነቶም ዝገልጹ ሰባት ይጨውዩን ይቐትሉን፡ ኣብያተ ክርስቲያናት የዕንዉን . . . ብተመሳሳሊ ኣብታ ዝበዝሐ ህዝቢ ሰዓቢ ሃይማኖት ሂንዲ ዝኾነላ ህንዲ፡ ክርስትያንን ካልኦት ህዳጣን ሃይማኖታት ሰዓብቲ ተጻብኦታት እናወሰኸ ይኸይድ ኣሎ።
ማእከላይ ምብራቕ
ማእከላይ ምብራቕ ንዓሰርተታት ዓመታት ዓመጽ ዝካየደሉ ኮይኑ፡ ኣብቲ ከባቢ ዝረአ ዘሎ ግጭትን ስደትን ንህዝቢ ክርስትያን ኣጥፊኡ እዩ። ኣብ ሶርያን ዒራቕን ንዓመታት ዝጸንሐ ኲናትን ብእስላማዊ መንግስቲ - ዳዒሽ ኣኽራሪ ጉጅለ ሃይማኖት ምስልምና ብኣማኢት ኣሽሓት ዝቑጸሩ ሰባት ክሃድሙ ተገዲዶም እዮም፡ ካብዞም ተመዛበልቲ ማሕበረሰባት ውሑዳት ጥራይ ናብ ዓዶም ክምለሱ ከምዝኸኣሉን ከምዚ እውን እንተኾነ፡ ህይወቶም ኣብ ዳግመ ህንጸት ቀጻሊ ብድሆታት ከምዘጋጥሞም Open Doors International - ዓለም ሓቆፍ ርህው በራት እተሰምየ ትካል ኣብ ዘውጸኦ ጸብጻብ የመላኽት።
ተራ ቤተ ክርስቲያን
ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮ ተኸታሊ ቅዱስ ጴጥሮስ ኮይኖም ካብ ዝሕረዩ ኣትሒዞም ኣብ መላእ ዓለም ንዝስደዱ ክርስትያን ጸሎትን ሓገዝን ከይፍለዮ ጸዊዖም እዮም። Aid to the Church in Need (ACN) - ንዝሳቐያ ኣቢያት ክርስቲያን ዝድግፍ ጳጳሳዊ ትካል ረድኤትን Open Doors International - ዓለም ሓቆፍ ርሁዋት በራት እተሰምየ ትካል ገንዘባዊ ሓገዝ ንምሃብ፡ ማሕበረሰባት ዳግማይ ንምህናጽን ማሕበረሰብ ክርስቲያን ዛዕባ ጋጥሞም ቃልሲ ንቕሓት ንምዕባይን ከይተሓለላ ከም ዝዓያን፡ንዝሳቐያ ኣቢያት ክርስቲያን ዝድግፍ ጳጳሳዊ ትካል ረድኤትን ኣብዚ ቀረባ እዋን ብዛዕባ ኩነታት ስደት ሰዓብቲ ሃይማኖት ክርስቲያን ኣብ መላእ ዓለም ኣብ ዘውጽእዎ ጸብጻብ “ሓደ ኣካል ክርስቶስ ምስ ዝሳቐ ኩላትና ንሳቐ” ዝብሓል ሓሳብ ከም ዘስመረሉን፥ ሃይማኖታዊ ስደት ግን ኣብ ክርስትና ደው ዝብል ኣይኮነን። ንኹሉ እምነታትን ሃይማኖታትን ዝትንክፍ ብምዃኑ፣ ስለዚ ድማ ንኹሉ ዝጸሉ ዓውሎማዊ ጉዳይ እዩ።
ብመሰረት ንዝሳቐያ ኣቢያት ክርስቲያን ዝድግፍ ጳጳሳዊ ትካል ረድኤት ጸብጻብ ሃይማኖታዊ ናጽነት፥ ከምኡ’ውን ካብ ካልኦት ትካላት ከም በዓል HRW - ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰል ማእከል ጸብጻባዊ መጽናዕቲ ኣብ ዘውጽዎ ጸብጻብ፥ ካልኦት ውሑዳት ሃይማኖታት እውን ከቢድ ስቓይን ጸቕጥን ከም ዘጋጥሞም የረጋገጹ።
ሮሂንግያ ሰዓብቲ እምነት ምስልምና ሚያንማር
ሓደ ካብዞም ህዳጣን ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮስ ብዙሕ ግዜ ቅርበቶምን ጸሎቶምን ዝረጋግጹሎም ኣብ ሚያንማር ዝርከቡ ሰዓብቲ ሃይማኖት ምስልምና ዓሌት ሮሂንግያ ዝምልከት እዩ፥ ብመንግስቲ ሚያንማር ሃገር ኣልቦ ተባሂሎም ዝተሰየሙ ሮሂንጋውያን ንዓሰርተታት ዓመታት ግዳያት ስርዓታዊ ኣድልዎ ኮይኖም ከም ዘለዉን። እቲ ኩነታት ኣብ 2017 ዓ.ም. ዝገደደ ኮይኑ፡ ሰራዊት ሚያንማር ኣንጻር ሮሂንጋውያን ዓመጽ ዝመልኦ ወፍሪ ብምክያዱ፡ ዳግማይ ሞት ኣሽሓት ሰባትን ናብ ጎረቤት ሃገር ባንግላድሽ ንኽስደዱን ከም ዝደረኸን ልዕሊ 700 ሽሕ ሰባት ከም እተመዛበሉን፥ እቲ ብውድብ ሕቡራት ሃገራትን ትካላት ተጣበቕቲ ሰብኣዊ መሰላትን ብሰፊሑ ምጽናት ዓሌት እንክብሉ ዝገልጽዎ ወፍሪ፡ ጃምላዊ ቅትለት፡ ጾታዊ ዓመጽን ምዕናው ምሉእ ዓድታትን ዘጠቓለለ እዩ። ዋላ እኳ ኣህጉራዊ ውግዘት እንተሃለወ፡ ሮሂንጋውያን ዜግነት፡ ትምህርትን እምነቶም ናይ ምንባር ናጽነትን ሓዊሱ መሰረታዊ መሰላት ተነፊግዎም ይርከቡ። ኣብ ድሩት ተበጻሕነት መግቢ፡ ክንክን ጥዕናን ጸጥታን ዘለዎ ልዕሊ ዓቐን ጽዑቕ መዓስከራት ስደተይናታት ኣብ ምንባር ይቕጽሉ ኣለዉ፡ ቀጻሊ ተወሳኺ ዓመጽ ከጋጥሞም ከም ዝኽእል እውን ስግኣት ኣሎ።
ኣብ ሚያንማር ኣብ ልዕሊ ኣስላም ሮሂንጋውያን ዝፍጸም ዘሎ ስደት እቲ ናይ ቀረባን ቅሉዕን ኣረሜናውን መልክዕ ሃይማኖታዊ ስደት እኳ እንተኾነ፡ ካልኦት ህዳጣን ሃይማኖታት ግን ኣብ ትሕቲ ኢድ ኣኽረርቲ መንግስታት ይሳቐያ ኣለዋ። ኣብ ኣፍጋኒስታን ብቑጽሪ ኣዝዮም ውሑዳት እኳ እንተኾኑ፡ ሂንዱን ሲክን ብሰንኪ ካብ ኣኽረርቲ ጉጅለታት ዝመጽእ መጥቃዕትን ኣሳዶን ምሉእ ብምሉ ካብታ ሃገር ከምዝወጹ እዩ ዝፍለጥ።
ናይ ሕልና ጻውዒት
ቤተ-ክርስትያን ኣብ ትሕቲ መሪሕነት ር.ሊ.ጳ. ፍራንቸስኮ "ናይ ወሰናስንን ደጋዊ ክፍሊ ህልውናን ከተማታትን ጳጳስ" ብዝብል መጸውዕ ዝፍለጡ፥ ኣብ መላእ ዓለም ንሃይማኖታዊ ናጽነት ኣብ እትገብሮ ቓልሲ ጸኒዓ ትቕጽል ከም ዘላን፡ እምነትን ሃይማኖትን ብዘየገድስ ኣብ መላእ ዓለም ንዝዀነ ይኹን ዓይነት ምጕዳል ፍትሒ ንዝወርዶም ሰባት ጸሎቶምን ቅርበቶምን ብተደጋጋሚ ብምቕራብ "ኵላትና ኣባላት ሓንቲ ሰብኣዊት ስድራ ቤት ኢና" እንክብሉ ብምዝኽካር ኩሉ ኣብ ጸሎትን ደገፍን ዝሳቐዩን ዝስደዱን ክሓብር ጻውዒት ከም ዘቕርቡ ዜና ቫቲካን የዘካኽር።
