蜜桃交友

Andrea Tornielli – Watykan 

Walka z nadu?yciami jest sta?ym przedmiotem troski w Ko?ciele, szczególnie w ostatnich latach. Temat ten pojawi? si? równie? w auli, w której obraduje Synod i nadal jest monitorowany przez media. Rozmawiali?my o tym z abp. Filippo Iannone, prefektem Dykasterii ds. Tekstów Prawnych, aby wyja?ni? niektóre aspekty stosowanych procedur.

Na jakim etapie jeste?my, je?li chodzi o obowi?zuj?ce przepisy? Czy s? one skuteczne?

Jest to z pewno?ci? kwestia znajduj?ca si? w centrum uwagi ca?ego Ko?cio?a, jak nieustannie powtarza Papie?, a zatem nie mog?o zabrakn?? jej w jaki? sposób w interwencjach uczestników Synodu. Prawo kanoniczne dotycz?ce ?cigania i karania przest?pstw wykorzystywania nieletnich i bezbronnych doros?ych zosta?o zmienione w ostatnich latach, bior?c pod uwag? do?wiadczenia ostatnich lat, ró?ne sugestie, które pochodzi?y od Ko?cio?ów lokalnych i osób zaanga?owanych na ró?nych szczeblach w zwalczanie tego zjawiska, a przede wszystkim ze spotkania przewodnicz?cych konferencji episkopatów z ca?ego ?wiata z szefami Kurii Rzymskiej, które zosta?o zwo?ane przez Papie?a Franciszka i odby?o si? w Watykanie w lutym 2019 r. Dokonano rewizji kanonicznego prawa karnego, og?oszono nowe motu proprio Vos estis lux mundi, które ustanawia ?na poziomie powszechnym procedury maj?ce na celu zapobieganie i przeciwstawianie si? tym przest?pstwom, które naruszaj? zaufanie wiernych”, zrewidowano normy stosowane przez Dykasteri? Nauki Wiary w s?dzeniu przest?pstw dla niej zarezerwowanych. We wszystkich tekstach normatywnych dobro osób, których godno?? zosta?a naruszona, oraz wola przeprowadzenia ?sprawiedliwego” procesu z poszanowaniem podstawowych zasad systemu prawnego, zosta?y umieszczone w centrum uwagi. Mi?dzy innymi zapisano obowi?zek kap?anów i osób konsekrowanych do zg?aszania w?adzom ko?cielnym ewentualnych nadu?y?. Je?li chodzi o skuteczno?? norm, trudno jest wyda? ogóln? ocen?, poniewa? trzeba by zna? wszystkie dane na ten temat. Na podstawie mojego osobistego do?wiadczenia powiedzia?bym, ?e tak. W ka?dym razie chcia?bym przypomnie? s?owa Papie?a Franciszka: ?Chocia? tak wiele zosta?o ju? zrobione, musimy nadal wyci?ga? wnioski z gorzkich lekcji przesz?o?ci, aby z nadziej? patrze? w przysz?o??”.

Czy kap?an usuni?ty ze stanu duchownego jest ekskomunikowany?

Nie! Tradycja kanoniczna zna dwa rodzaje kar stosowanych wobec wszystkich wiernych, duchownych i ?wieckich: cenzury i kary ekspiacyjne. Spo?ród kar ekspiacyjnych stosowanych wobec duchownych (diakonów, kap?anów i biskupów) najpowa?niejsz?, a nawet wieczyst?, jest wydalenie ze stanu duchownego. Stosuje si? j?, jak ?atwo wywnioskowa?, w wypadku szczególnie powa?nych przest?pstw. Mówi?c pro?ciej, ksi?dz usuni?ty ze stanu duchownego nie jest ekskomunikowany, ale nie mo?e ju? sprawowa? ?wi?tej pos?ugi, podczas gdy na warunkach, które obowi?zuj? wszystkich innych wiernych mo?e przyjmowa? sakramenty.

W jaki sposób nast?puje ewentualne zdj?cie ekskomuniki? Czy istniej? szybkie procedury?Jakich podmiotów to dotyczy?

Ekskomunika, któr? prawo kanoniczne zalicza do cenzur, jest kar?, przez któr? osoba ochrzczona, która pope?ni?a przest?pstwo (w?ród nich: profanacja Eucharystii, herezja, schizma, aborcja, naruszenie tajemnicy spowiedzi przez kap?ana) i jest zatwardzia?a (tj. niepos?uszna), zostaje pozbawiona pewnych dóbr duchowych, dopóki nie przestanie by? w tym stanie i nie zostanie rozgrzeszona. Dobra duchowe, których kara mo?e pozbawi?, to te niezb?dne do ?ycia chrze?cijańskiego, a mianowicie g?ównie sakramenty. Ekskomunika ma cel ?ci?le ?leczniczy”, tj. ma na celu uzdrowienie, duchow? opiek? nad osob? ni? dotkni?t?, tak aby skruszona mog?a ponownie otrzyma? dobra, których zosta?a pozbawione (salus animarum suprema lex in Ecclesia - zbawienie dusz jest najwy?szym prawem w Ko?ciele). W zwi?zku z tym, aby uzyska? odpuszczenie, musi udowodni?, ?e cel ten zosta? osi?gni?ty. Nie ma z góry okre?lonych terminów. Niezb?dnym wymogiem jest zatem, aby dana osoba naprawd? ?a?owa?a za pope?nione przest?pstwo i dokona?a odpowiedniego zado??uczynienia za zgorszenie i wyrz?dzone szkody lub przynajmniej powa?nie obieca?a dokona? takiego zado??uczynienia. Oczywiste jest, ?e ocena tej okoliczno?ci musi by? dokonana przez organ, od którego zale?y umorzenie kary, w duchu duszpasterskim, bior?c pod uwag? dobre dyspozycje podmiotu i wp?yw spo?eczny, jaki taka decyzja mo?e mie?.

Jaka jest ró?nica mi?dzy ekskomunik? a tak zwanymi ?karami ekspiacyjnymi”?

Oprócz cenzur, o których wspomnieli?my, tradycja kanoniczna zna i przewiduje inny rodzaj kary, zwany karami ekspiacyjnymi, których szczególnym celem jest zado??uczynienie za przest?pstwo. W zwi?zku z tym ich umorzenie jest zwi?zane nie tylko ze skruch? lub uporczywo?ci? sprawcy (tj. jego uporem), ale przede wszystkim z osobist? ofiar? poniesion? w celu zado??uczynienia i poprawy. Poci?gaj? one za sob? pozbawienie na czas okre?lony, nieokre?lony lub bezterminowy niektórych praw przys?uguj?cych podmiotowi (np. zakaz wykonywania lub pozbawienie urz?du lub zajmowanego stanowiska), nie uniemo?liwiaj?c mu jednak dost?pu do dóbr duchowych, w szczególno?ci sakramentów.

W ostatnich tygodniach w artyku?ach prasowych pojawi?y si? ró?ne interpretacje kanonicznych procedur dotycz?cych przest?pstw zastrze?onych. Czym s? te procedury i jak si? je stosuje?

Mówimy o przest?pstwach, które ze wzgl?du na ich powag? w kwestiach wiary lub moralno?ci s? os?dzane wy??cznie przez Dykasteri? Nauki Wiary. Procedura stosowana przez Dykasteri? mo?e by? dwojakiego rodzaju: tak zwana ?administracyjna” lub s?dowa. W przypadku procesu administracyjnego, po zakończeniu post?powania pozas?dowym dekretem karnym, osoba skazana ma mo?liwo?? zakwestionowania tego ?rodka poprzez odwo?anie si? do Kolegium Odwo?awczego, specjalnie utworzonego przy tej samej Dykasterii. Dekret tego Kolegium jest ostateczny. Z kolei w przypadku procesu karnego, po zakończeniu poszczególnych szczebli orzekania, wyrok si? uprawomocnia powag? rzeczy os?dzonej (res iudicata). W obu przypadkach skazany mo?e zwróci? si? do Dykasterii Nauki Wiary z pro?b? o restitutio in integrum (tj. przywrócenie do stanu pierwotnego). Mo?liwe jest równie? zwrócenie si? o rewizj? w formie u?askawienia; w tym przypadku procedura jest zwykle przeprowadzana przez Najwy?szy Trybuna? Sygnatury Apostolskiej, ale mo?e by? równie? powierzona innym organom. Bior?c pod uwag? poufny charakter tego rodzaju komunikacji, to Sekretariat Stanu jest odpowiedzialny za koordynacj? ró?nych instancji i przesy?anie wszelkich decyzji dotycz?cych wykonania przyj?tych postanowień.