?Praedicate Evangelium” – punkt doj?cia i punkt wyj?cia
ANDREA TORNIELLI
Punkt doj?cia i wyj?cia. A raczej ponownego wyj?cia. Wraz z wej?ciem w ?ycie dzisiaj, 5 czerwca, w uroczysto?? Zes?ania Ducha ?wi?tego, nowej konstytucji apostolskiej ?Praedicate Evangelium” zakończy?a si? droga reformy, która trwa?a prawie dziesi?? lat. Droga, która towarzyszy pontyfikatowi Papie?a Franciszka a? do dzi?, a która rozpocz??a si? podczas dyskusji na kongregacjach generalnych przed konklawe w 2013 roku.
Reforma ta jest kontynuacj? reformy podj?tej przez Jana Paw?a II (Pastor Bonus, 1988), która z kolei zmieni?a reform? promulgowan? przez Paw?a VI (Universi regimini Ecclesiae, 1967). Priorytet ewangelizacji i rola ?wieckich to g?ówne idee, które ??cz? now? Konstytucj? Apostolsk? Papie?a Franciszka z Ekumenicznym Soborem Watykańskim II.
Przede wszystkim nale?y przyjrze? si? przebytej ju? drodze. Reformy – wynikaj?ce bardziej z konieczno?ci procesowej ni? z dobrowolnego wyboru – rozpocz??y si? od instytucji ekonomiczno-finansowych Stolicy Apostolskiej. W 2014 roku Franciszek ustanowi? Rad? ds. Ekonomii, której zadaniem jest nadzorowanie zarz?dzania ekonomicznego oraz nadzorowanie struktur i dzia?ań administracyjnych i finansowych dykasterii Kurii Rzymskiej. W tym samym czasie Franciszek powo?a? do ?ycia Sekretariat Ekonomiczny, który jest dykasteri? Kurii Rzymskiej odpowiedzialn? za koordynacj? spraw ekonomicznych i administracyjnych Stolicy Apostolskiej i Państwa Watykańskiego. Sekretariatowi Ekonomicznemu przekazano równie? kompetencje w zakresie personelu, które do tej pory nale?a?y do Sekretariatu Stanu. Równie? w 2014 roku Papie? powierzy? Audytorowi Generalnemu zadanie przeprowadzenia audytu Dykasterii Kurii Rzymskiej, instytucji zwi?zanych lub odnosz?cych si? do Stolicy Apostolskiej oraz Administracji Gubernatoratu Państwa Watykańskiego.
Drugi krok mia? miejsce w 2015 r., wraz z utworzeniem Sekretariatu ds. Komunikacji, przekszta?conego pó?niej w Dykasteri? ds. Komunikacji, która po??czy?a a? 9 ró?nych podmiotów (od Papieskiej Rady ds. Komunikacji Spo?ecznej po ró?ne periodyki Stolicy Apostolskiej, od drukarni po Wydawnictwo Watykańskie). Nowa dykasteria od 2018 r. jest powierzona kierownictwu prefekta ?wieckiego.
W 2016 r. utworzono Dykasteri? ds. ?wieckich, Rodziny i ?ycia, która po??czy?a kompetencje i funkcje nale??ce wcze?niej do Papieskiej Rady ds. ?wieckich i Papieskiej Rady ds. Rodziny. Dykasteria jest kompetentna w sprawach dotycz?cych promocji ?ycia i apostolstwa wiernych ?wieckich, duszpasterstwa m?odzie?y, rodziny i jej misji oraz ochrony i wspierania ?ycia ludzkiego.
Równie? w 2016 r. Papie? ustanowi? Dykasteri? ds. Integralnego Rozwoju Cz?owieka. Po??czy?a ona kompetencje Papieskiej Rady Iustitia et Pax, Papieskiej Rady Cor Unum, Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Migrantów i Pielgrzymów oraz Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Pracowników S?u?by Zdrowia. Dykasteria ta jest równie? odpowiedzialna za Caritas Internationalis.
W listopadzie 2017 r. Papie? dokona? równie? zmian w Sekretariacie Stanu, który do tej pory sk?ada? si? z dwóch sekcji – Spraw Ogólnych (kierowanej przez Substytuta) i Stosunków z Państwami (kierowanej przez Sekretarza ds. Stosunków z Państwami). Franciszek utworzy? bowiem trzeci? sekcj?, zwan? Sekcj? ds. Personelu Dyplomatycznego Stolicy Apostolskiej, wzmacniaj?c? dotychczasowy urz?d Delegata ds. reprezentacji papieskich. Sekcja, zale?na od Sekretariatu Stanu i posiadaj?ca w?asnego sekretarza, chce w ten sposób pokaza?, ?e Papie? po?wi?ca jej uwag? i jest blisko personelu dyplomatycznego. Zajmuje si? wy??cznie sprawami dotycz?cymi osób pracuj?cych w s?u?bie dyplomatycznej Stolicy Apostolskiej lub przygotowuj?cych si? do niej.
Kolejny krok nast?pi? w lutym 2022 r. Motu proprio Papie?a Franciszka zmieni?o wewn?trzn? struktur? Kongregacji Nauki Wiary, wyra?nie oddzielaj?c kompetencje doktrynalne od dyscyplinarnych, ustanawiaj?c dwie odr?bne sekcje i przydzielaj?c ka?dej z nich sekretarza. Kardyna? Prefekt Dykasterii b?dzie mia? dwóch zast?pców. Celem reformy jest nadanie odpowiedniej rangi tak?e sekcji doktrynalnej i jej fundamentalnej roli w krzewieniu wiary, bez spychania na dalszy plan dzia?alno?ci dyscyplinarnej, po dziesi?cioleciach, w których wiele wysi?ku i zasobów ludzkich po?wi?cono na badanie przypadków nadu?y?. ?aden z dwóch nowych sekretarzy nie zosta? mianowany biskupem.
W ten sposób dochodzimy do 19 marca 2022 roku, kiedy to zosta?a opublikowana nowa Konstytucja, obejmuj?ca wszystkie opisane do tej pory ?cie?ki i wprowadzaj?ca inne nowo?ci, które dope?niaj? reform?. Najwa?niejsza z nich: pierwsz? dykasteri? Kurii jest Dykasteria ds. Ewangelizacji, która ??czy Kongregacj? Ewangelizacji Narodów i Papiesk? Rad? ds. Nowej Ewangelizacji. To wybór, który wskazuje na podstawow? trosk?, ukierunkowan? na g?oszenie Ewangelii. Osobliwo?ci? jest to, ?e prefektem tej dykasterii zostaje sam papie?, który uwa?a temat ewangelizacji za kluczowy. Pomaga? mu b?dzie dwóch pro-prefektów (jeden dla sekcji ds. fundamentalnych zagadnień ewangelizacji w ?wiecie i drugi dla sekcji ds. pierwszej ewangelizacji i nowych Ko?cio?ów partykularnych).
Druga nowo?? dotyczy po??czenia dawnej Kongregacji Edukacji Katolickiej i dawnej Papieskiej Rady ds. Kultury w now? Dykasteri? ds. Kultury i Edukacji. B?dzie mia?a jednego prefekta. Trzeci? nowo?ci? Konstytucji jest przekszta?cenie Urz?du Dobroczynno?ci Apostolskiej, dotychczas zwyk?ego urz?du, w trzeci? dykasteri? Kurii Rzymskiej, zwan? Dykasteri? ds. Pos?ugi Mi?osierdzia. Czwart? nowo?ci? jest definicja u?ywana w odniesieniu do organu, który nie jest cz??ci? Kurii Rzymskiej: to, co do tej pory nazywano ?Sekretariatem Generalnym Synodu Biskupów”, teraz staje si? po prostu ?Sekretariatem Generalnym Synodu”.
Kolejn? nowo?ci? Konstytucji jest to, ?e prze?o?eni dykasterii - nawet tych nale??cych do starych kongregacji - nie musz? ju? by? kardyna?ami. Jedyni dwaj kardyna?owie wymienieni w ?Praedicate Evangelium” to oprócz Kardyna?a Kamerlinga, prefekt trybuna?u Sygnatury Apostolskiej i koordynator Rady ds. Ekonomii. Papie? ustali? równie?, ?e nominacje duchownych i zakonników w Kurii b?d? odbywa?y si? na okres pi?ciu lat z mo?liwo?ci? przed?u?enia o kolejne pi?? lat, z wi?ksz? mobilno?ci? i wymian? mi?dzy Rzymem a Ko?cio?ami lokalnymi.
Wreszcie, istnieje znacz?cy element nowej Konstytucji, który ma warunkowa?, w jej przysz?ym rozwoju, tak?e konkretno?? ?ycia Ko?cio?ów lokalnych i ich struktur. Papie? Franciszek przypomina w Preambule Konstytucji, ?e ?ka?dy chrze?cijanin na mocy chrztu jest uczniem-misjonarzem w takim stopniu, w jakim spotka? si? z mi?o?ci? Boga w Chrystusie Jezusie”. St?d zaanga?owanie ?wieckich i kobiet w funkcje zarz?dzania i odpowiedzialno?ci. Je?li ?ka?dy wierny” mo?e przewodniczy? dykasterii lub organowi kurialnemu, ?bior?c pod uwag? jego szczególne kompetencje, w?adz? rz?dzenia i szczególn? funkcj?”, to dlatego, ?e ka?da instytucja Kurii dzia?a na mocy w?adzy powierzonej jej przez papie?a.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.