蜜桃交友

Ks. Waldemar Turek

Znawcy tematu nie maj? w?tpliwo?ci, ?e genialny astronom odwiedzi? Wieczne Miasto. Jednak ten pobyt wi??e si? z wieloma pytaniami, które do dzisiaj nie doczeka?y si? jednoznacznych odpowiedzi. Kwestie dotycz? podstawowych okoliczno?ci, takich jak dok?adny czas i miejsce pobytu astronoma w Rzymie, jego spotkania prywatne i z przedstawicielami Ko?cio?a, w tym z papie?em Aleksandrem VI i przysz?ym papie?em Paw?em III, a tak?e wyk?ady z matematyki i astronomii.

Kopernik w tamtym czasie przebywa? we W?oszech, gdzie si? kszta?ci?, najpierw w Bolonii (od 1496 roku), nast?pnie w Padwie (od 1501 roku), a doktorat z prawa uzyska? w Ferrarze (w 1503 roku). 

Kopernik na Mszy ?w. sprawowanej przez papie?a

Wed?ug historyków, do Rzymu Miko?aj Kopernik przyby? ze swoim bratem Andrzejem najprawdopodobniej wiosn? 1500 roku i przebywa? tutaj oko?o dziesi?ciu miesi?cy. Najprawdopodobniej g?ównym motywem jego przyjazdu by? Rok Jubileuszowy 1500, og?oszony i obchodzony pod przewodnictwem papie?a Aleksandra VI. Rzym liczy? wtedy niewiele wi?cej ni?… 50 tys. mieszkańców, a do miasta ci?gn??y rzesze pielgrzymów z ca?ej Europy. 

Wedle niektórych przekazów Kopernikowie mieli uczestniczy? we Mszy ?w. sprawowanej owego roku przez wspomnianego papie?a w Niedziel? Wielkanocn?, z udzia?em oko?o 200 tys. wiernych. 

Wyk?ady dla studentów i profesorów rzymskich

Jest mo?liwe, ?e Miko?aj odby? praktyk? w kurii rzymskiej oraz wyg?osi? w Wiecznym Mie?cie jakie? wyk?ady z matematyki i astronomii, na które mia?o ucz?szcza? znaczne grono profesorów i studentów.

Podczas pobytu w Rzymie bracia Kopernikowie korzystali z pomocy dziekana warmińskiego Bernarda Scultetiego, notariusza Roty Rzymskiej. To on w?a?nie móg? u?atwi? Kopernikowi wyg?oszenie wyk?adów z dyscyplin, które studiowa?. Mog?y one mie? miejsce w pa?acu Farnese albo na rzymskim uniwersytecie La Sapienza. 

Nauka z muzeum

Wiele na temat pobytu s?ynnego polskiego astronoma w Rzymie mo?na si? dowiedzie? w Muzeum Kopernikańskim, znajduj?cym si? w dzielnicy Monte Mario.

Muzeum powsta?o przy okazji obchodów czterechsetlecia urodzin astronoma, czyli w 1873 roku, a g?ówne eksponaty pochodzi?y z przebogatej kolekcji Artura Wo?yńskiego, zawieraj?cej wiele ksi?g, broszur, medali, obrazów i p?askorze?b, monet, rze?b marmurowych, instrumentów naukowych, mebli i gablot, zwi?zanych bezpo?rednio b?d? po?rednio z dzia?alno?ci? wielkiego astronoma. 

Zorganizowane najpierw zupe?nie w centrum Rzymu, w tzw. Obserwatorium Collegio Romano, posiada?o w swoich zbiorach nie tylko wspomniane ju? eksponaty, ale tak?e pierwsze i drugie wydanie s?ynnego dzie?a ?De revolutionibus orbium coelestium”, jak te? szereg przyrz?dów do pomiaru czasu i przestrzeni. 

W 1938 roku zosta?o przeniesione na wspomniane Monte Mario, do Villa Mellini, i po??czone w tym samym kompleksie z rzymskim obserwatorium astronomicznym. Jednak?e ju? w latach sze??dziesi?tych ubieg?ego wieku by?o zamkni?te, oficjalnie z przyczyn technicznych (p?kni?cie ?ciany). Na okres remontu znaczn? cz??? zbiorów przewieziono do podrzymskiej miejscowo?ci Monte Porzio Catone. 

Dzia?ania dyrektora Radia Watykańskiego 

Trzeba by?o wielu zabiegów, zw?aszcza ze strony w?oskiego astrofizyka Maksyma Cimino i polskiego jezuity o. Tomasza Rostworowskiego, aby zosta?o otwarte w 1973 roku, czyli w pi??setn? rocznic? urodzin polskiego astronoma. 

O. Rostworowski, urodzony w Warszawie w 1904 roku, pos?ugiwa? duszpastersko w Wilnie, Lwowie, Warszawie. Jako kapelan bra? udzia? w powstaniu warszawskim, towarzysz?c do końca walk chorym i rannym na Starówce. W 1950 roku zosta? oskar?ony przez w?adze komunistyczne o dzia?alno?? antypaństwow? i skazany na dwana?cie lat wi?zienia. Zwolniony zosta? w 1956 roku, a w 1963 roku rozpocz?? pos?ug? w sekcji polskiej Radia Watykańskiego, któr? kierowa? w latach 1967–1973. 

O. Tomasz Rostworowski SJ

Wiele czasu po?wi?ci? propagowaniu ?ycia i dzie?a Miko?aja Kopernika, zabiegaj?c na ró?ne sposoby o ponowne otwarcie wspomnianej instytucji w Rzymie. Zmar? w 1974 roku w ?ódzkim szpitalu… im. Miko?aja Kopernika.

Ponowne zamkni?cie muzeum nast?pi?o ju? w 2000 roku, te? z uwagi na konieczne remonty. Po jego ponownym otwarciu najstarsze obiekty, dokumenty i aparaty pozosta?y w Rzymie, natomiast cz??? kolekcji obejmuj?ca eksponaty od po?owy XIX wieku pow?drowa?a do Monte Porzio Catone.

Pomnik Kopernika ufundowany przez… Kopernika

Na zakończenie krótkiej w?drówki po Rzymie ?ladami wielkiego astronoma polskiego proponuj? zajrze? na dziedziniec ko?cio?a ksi??y zmartwychwstańców przy Via Sebastianello 1, blisko placu Hiszpańskiego. 

Znajduje si? tu pomnik Miko?aja Kopernika ods?oni?ty w 1873 roku, w czterechsetn? rocznic? jego urodzin. Jest to dzie?o wybitnego rze?biarza Tomasza Oskara Sosnowskiego (1810–1886). 

Ukazuje ona stoj?cego Kopernika, ubranego w d?ug? szat? i p?aszcz z ko?nierzem, o spokojnej, zamy?lonej twarzy, z d?ugimi w?osami. Swoj? lew? r?k? opiera na roz?o?onej ksi?dze (?De revolutionibus”?), praw? za? dotyka serca. Pod ksi?g? dostrzegamy rozwijaj?ce si? kartony z ?acińskim napisem ?Sol stat terra movetur”, czyli ?S?ońce stoi, ziemia si? porusza”. Na cokole pomnika umieszczono napis: ?Nicolaus Copernicus Polonus”. Warto doda?, ?e fundatorem pomnika by?… jego autor. 

Opracowane na podstawie artyku?u ks. prof. Waldemara Turka w czasopi?mie ?Idziemy“ oraz jego ksi??ki ?Rzym. Miasto wiecznej nadziei. Rok ?wi?ty 2025“. Wydawnictwo Jedno??.