蜜桃交友

Papie? Franciszek

Ten wyrazisty obraz Amosa mówi nam, czego pragnie Bóg. Bóg chce, aby panowa?a sprawiedliwo??, która jest tak istotna dla naszego ?ycia jako dzieci stworzonych na obraz Boga, jak woda dla naszego przetrwania fizycznego. Ta sprawiedliwo?? musi wy?ania? si? tam, gdzie jest potrzebna, a nie ukrywa? si? zbyt g??boko lub znika? jak woda paruj?ca, zanim b?dzie mog?a nas utrzymywa?. Bóg chce, aby ka?dy stara? si? by? sprawiedliwy w ka?dej sytuacji, aby zawsze stara? si? ?y? zgodnie z Jego prawami i w ten sposób umo?liwia? pe?ny rozkwit ?ycia. Kiedy szukamy najpierw królestwa Bo?ego (por. Mt 6, 33), utrzymuj?c w?a?ciw? relacj? z Bogiem, rodzajem ludzkim i przyrod?, wówczas sprawiedliwo?? i pokój mog? p?yn?? jak niewyczerpany strumień czystej wody, karmi?c ludzko?? i wszystkie stworzenia.

W pi?kny letni dzień w lipcu 2022 roku rozwa?a?em te sprawy podczas mojej pielgrzymki nad brzegiem jeziora ?w. Anna w prowincji Alberta w Kanadzie. Jezioro to by?o i jest miejscem pielgrzymek dla wielu pokoleń rdzennej ludno?ci. Jak powiedzia?em przy tej okazji, przy akompaniamencie b?bnów: ?Ile? to serc przychodzi?o tu spragnionych i bez tchu, obci??onych ci??arami ?ycia, i to nad tymi wodami znalaz?o pocieszenie i si??, aby i?? naprzód! Tak?e tu, zanurzeni w dziele stworzenia, mo?emy us?ysze? jeszcze jeden bij?cy rytm, matczyny rytm ziemi. I tak jak t?tno dziecka, pocz?wszy od ?ona matki, jest zharmonizowane z jej t?tnem, tak te?, aby wzrasta? jako istoty ludzkie, musimy dopasowa? rytmy ?ycia do rytmów stworzenia, daj?cego nam ?ycie"[1].

W tym Czasie dla Stworzenia skupmy si? na tych rytmach serca: naszym, naszych matek i bab?, pulsie serca stworzenia i rytmie serca Boga. Dzi? nie s? one zharmonizowane, nie bij? razem w sprawiedliwo?ci i pokoju. Zbyt wielu nie mo?e pi? z tej pot??nej rzeki. Wys?uchajmy zatem apelu, by stan?? po stronie ofiar niesprawiedliwo?ci ?rodowiskowej i klimatycznej oraz zakończy? t? bezsensown? wojn? ze stworzeniem.

Widzimy skutki tej wojny w wielu wysychaj?cych rzekach. ?Poniewa? tak rozleg?e sta?y si? pustynie wewn?trzne, na ?wiecie mno?? si? zewn?trzne pustynie” – powiedzia? kiedy? Benedykt XVI[2]. Rozpasany konsumpcjonizm, nap?dzany przez samolubne serca, zak?óca obieg wody na naszej planecie. Nieokie?znane wykorzystanie paliw kopalnych i wycinanie lasów powoduje wzrost temperatur i powa?ne susze. Przera?aj?ce niedobory wody coraz cz??ciej dotykaj? nasze domy, od ma?ych wspólnot wiejskich po du?e metropolie. Ponadto grabie?cze ga??zie przemys?u wyczerpuj? i zanieczyszczaj? nasze ?ród?a wody pitnej, stosuj?c ekstremalne praktyki, takie jak szczelinowanie hydrauliczne w celu wydobycia ropy i gazu, niekontrolowane megaprojekty wydobywcze i intensywna hodowla zwierz?t. ?Siostra woda”, jak nazywa j? ?wi?ty Franciszek, jest rozgrabiana i staje si? ?towarem podlegaj?cym prawom rynku” (Enc. Laudato si', 30).

Mi?dzyrz?dowy Zespó? ds. Zmian Klimatu (IPCC) stwierdza, ?e pilne dzia?ania na rzecz klimatu mog? zapewni?, i? nie przegapimy okazji do stworzenia bardziej zrównowa?onego i sprawiedliwego ?wiata. Mo?emy i musimy zapobiec, aby nie dosz?o do gorszych konsekwencji. ?Wiele mo?na zrobi?!” (tam?e, 180), je?li, podobnie jak wiele strumieni i potoków, w końcu po??czymy si? w pot??n? rzek?, aby nawadnia? ?ycie naszej wspania?ej planety i naszej ludzkiej rodziny na rzecz przysz?ych pokoleń. Po??czmy r?ce i podejmijmy odwa?ne kroki, aby sprawiedliwo?? i pokój mog?y p?yn?? po ca?ej Ziemi.

Jak mo?emy wnie?? swój wk?ad do pot??nej rzeki sprawiedliwo?ci i pokoju w tym Czasie dla Stworzenia? Co mo?emy uczyni?, zw?aszcza jako Ko?cio?y chrze?cijańskie, aby uzdrowi? nasz wspólny dom w taki sposób, ?eby na nowo t?tni? ?yciem? Musimy podj?? decyzj? o przemianie naszych serc, naszego stylu ?ycia i polityki publicznej, które rz?dz? naszymi spo?eczeństwami.

Po pierwsze, wnie?my swój wk?ad do tej pot??nej rzeki poprzez przemian? naszych serc. Jest to niezb?dne, je?li ma si? rozpocz?? jakakolwiek inna przemiana. Jest to ?nawrócenie ekologiczne”, do którego dokonania wezwa? nas ?w. Jan Pawe? II: odnowienie naszej relacji ze stworzeniem, tak aby?my nie traktowali go ju? jako przedmiotu wyzysku, ale wr?cz przeciwnie, cenili je jako ?wi?ty dar od Stwórcy. U?wiadommy sobie zatem, ?e holistyczne podej?cie wymaga od nas praktykowania ekologicznego szacunku w czterech wymiarach: wobec Boga, wobec naszych bli?nich dnia dzisiejszego i jutrzejszego, wzgl?dem ca?ej przyrody i wzgl?dem nas samych.

Odnosz?c si? do pierwszego z tych wymiarów, Benedykt XVI wskaza? na piln? potrzeb? zrozumienia, ?e Stworzenie i Odkupienie s? nieroz??czne: ?Odkupiciel jest Stwórc? i je?li my nie g?osimy Boga w ca?ej tej Jego wielko?ci – jako Stwórcy i Odkupiciela – pomniejszamy równie? znaczenie samego odkupienia”[3]. Stworzenie odnosi si? do tajemniczego i wspania?ego Bo?ego aktu stworzenia tej majestatycznej i pi?knej planety i tego wszech?wiata z niczego, a tak?e do skutku tego dzia?ania, wci?? trwaj?cego, którego do?wiadczamy jako niewyczerpanego daru. Podczas liturgii i osobistej modlitwy w ?wielkiej katedrze stworzenia”[4] wspominamy Wielkiego Artyst?, który tworzy jak?e wiele pi?kna i zastanawiamy si? nad tajemnic?, wyp?ywaj?cej z mi?o?ci, decyzji stworzenia kosmosu.

Po drugie, przyczyńmy si? do przep?ywu tej pot??nej rzeki, zmieniaj?c nasz styl ?ycia. Wychodz?c od wdzi?cznego podziwu dla Stwórcy i stworzenia, wyra?my skruch? za nasze ?grzechy ekologiczne”, jak zauwa?a mój brat, Patriarcha Ekumeniczny Bart?omiej. Grzechy te wyrz?dzaj? szkodz? ?wiatu przyrody, a tak?e naszym braciom i siostrom. Z pomoc? ?aski Bo?ej podejmijmy styl ?ycia, w którym jest mniej odpadów i mniej niepotrzebnej konsumpcji, zw?aszcza tam, gdzie procesy produkcyjne s? toksyczne i niezrównowa?one. Starajmy si? najbardziej, jak to mo?liwe zwraca? uwag? na nasze nawyki i wybory gospodarcze, aby wszyscy mogli poczu? si? lepiej: nasi bli?ni, gdziekolwiek si? znajduj?, a tak?e nasze wnuki. Wspó?pracujmy z nieustannym Bo?ym dzie?em stwórczym poprzez wybory pozytywne: wykorzystuj?c zasoby tak oszcz?dnie, jak to mo?liwe, praktykuj?c radosn? wstrzemi??liwo??, utylizuj?c i przerabiaj?c odpady na surowce wtórne oraz korzystaj?c z coraz bardziej dost?pnych produktów i us?ug, które s? odpowiedzialne ekologicznie i spo?ecznie.

Wreszcie, aby pot??na rzeka nadal p?yn??a, musimy zmieni? polityk? publiczn?, która rz?dzi naszymi spo?eczeństwami i kszta?tuje ?ycie dzisiejszej i przysz?ej m?odzie?y. Polityka gospodarcza, która sprzyja skandalicznemu bogactwu nielicznych, a warunkom degradacji dla wielu, oznacza koniec pokoju i sprawiedliwo?ci. Oczywiste jest, ?e najbogatsze narody zaci?gn??y ?d?ug ekologiczny” (Laudato si', 51)[5]. ?wiatowi przywódcy uczestnicz?cy w szczycie COP28, planowanym w Dubaju w dniach od 30 listopada do 12 grudnia bie??cego roku, musz? wys?ucha? nauki i rozpocz?? szybk? i sprawiedliw? przemian?, aby zakończy? er? paliw kopalnych. Zgodnie ze zobowi?zaniami podj?tymi w ramach porozumienia paryskiego, maj?cymi na celu ograniczenie gro?by globalnego ocieplenia, nonsensem jest zezwalanie na dalsz? eksploracj? i rozbudow? infrastruktury paliw kopalnych. Podnie?my g?os, aby powstrzyma? t? niesprawiedliwo?? wobec ubogich i naszych dzieci, które ponios? najgorsze skutki zmian klimatycznych. Apeluj? do wszystkich ludzi dobrej woli, aby dzia?ali zgodnie z tymi wytycznymi, dotycz?cymi spo?eczeństwa i przyrody.

Inna perspektywa równoleg?a jest specyficzna dla zaanga?owania Ko?cio?a katolickiego na rzecz synodalno?ci. W tym roku zakończenie Czasu dla Stworzenia, 4 pa?dziernika, w ?wi?to ?w. Franciszka, zbiegnie si? z otwarciem Synodu o Synodalno?ci. Podobnie jak rzeki zasilane tysi?cem ma?ych strumieni i wi?kszych potoków, proces synodalny, który rozpocz?? si? w pa?dzierniku 2021 r., zaprasza wszystkich cz?onków na poziomie osobistym i wspólnotowym, do zgromadzenia si? w majestatycznej rzece refleksji i odnowy. Ca?y Lud Bo?y jest zaproszony do anga?uj?cego procesu dialogu i nawrócenia synodalnego.

Podobnie jak dorzecze rzeki z wieloma dop?ywami, du?ymi i ma?ymi, Ko?ció? jest wspólnot? niezliczonych Ko?cio?ów lokalnych, wspólnot zakonnych i stowarzyszeń, które czerpi? z tej samej wody. Ka?de ?ród?o wnosi swój unikalny i niezast?piony wk?ad, a? wszystkie wp?yn? do ogromnego oceanu mi?osiernej mi?o?ci Boga. Tak jak rzeka jest ?ród?em ?ycia dla ?rodowiska, które j? otacza, tak nasz Ko?ció? synodalny musi by? ?ród?em ?ycia dla wspólnego domu i wszystkich, którzy w nim mieszkaj?. I tak jak rzeka daje ?ycie ró?nym gatunkom zwierz?t i ro?lin, tak Ko?ció? synodalny musi dawa? ?ycie, siej?c sprawiedliwo?? i pokój w ka?dym miejscu, do którego dociera.

W lipcu 2022 roku w Kanadzie wspomina?em Jezioro Galilejskie, gdzie Jezus uzdrowi? i pocieszy? bardzo wielu ludzi, i gdzie og?osi? ?rewolucj? mi?o?ci”. Dowiedzia?em si?, ?e jezioro ?w. Anny jest równie? miejscem uzdrowienia, pocieszenia i mi?o?ci, miejscem, które ?przypomina nam, ?e braterstwo jest prawdziwe, je?li ??czy tych, którzy s? od siebie daleko, ?e or?dzie jedno?ci, które Niebo zsy?a na ziemi?, nie l?ka si? ró?nic i zaprasza nas do komunii, do komunii ró?nic, aby wyruszy? razem, poniewa? wszyscy – wszyscy! – jeste?my pielgrzymami w drodze”[6].

W tym Czasie dla Stworzenia, jako id?cy za Chrystusem na naszej wspólnej drodze synodalnej, ?yjmy, pracujmy i módlmy si?, aby nasz wspólny dom znów obfitowa? w ?ycie. Niech Duch ?wi?ty nadal unosi si? nad wodami i prowadzi nas, aby?my ?odnowili oblicze ziemi” (por. Ps 104, 30).

Rzym, u ?w. Jana na Lateranie, 13 maja 2023 r.

[1] Homilia nad jeziorem ?w. Anny, Kanada, 26 lipca 2022 r.

[2] Homilia wyg?oszona z okazji inauguracji pontyfikatu, 24.04.2005 r.

[3] Rozmowa w katedrze w Bressanone, 6 sierpnia 2008 r.

[4] Or?dzie na ?wiatowy Dzień Modlitw o Ochron? ?wiata Stworzonego, 21 lipca 2022 r.

[5] ?Istnieje bowiem prawdziwy «d?ug ekologiczny», w szczególno?ci mi?dzy Pó?noc? a Po?udniem, zwi?zany z maj?cym konsekwencje w dziedzinie ekologii brakiem równowagi handlowej oraz z nieproporcjonalnym wykorzystywaniem zasobów naturalnych, jakiego niektóre kraje dopuszcza?y si? w dziejach” (Laudato si’, 51).

[6] Homilia nad jeziorem ?w. Anny, Kanada, 26 lipca 2023 r.