?Motu Proprio¡± Papie?a Franciszka: Vos estis lux mundi
Przest?pstwa zwi?zane z wykorzystywaniem seksualnym obra?aj? naszego Pana, powoduj?c u ofiar szkody fizyczne, psychiczne i duchowe oraz szkodz? wspólnocie wiernych. Aby takie zjawiska, w jakichkolwiek formach, nie mia?y wi?cej miejsca, potrzebne jest nieustanne i g??bokie nawrócenie serc, potwierdzone konkretnymi i skutecznymi dzia?aniami, które anga?owa?yby wszystkich w Ko?ciele, tak aby osobista ?wi?to?? i zaanga?owanie moralne mog?y przyczyni? si? do krzewienia pe?nej wiarygodno?ci przepowiadania ewangelicznego i skuteczno?ci misji Ko?cio?a. Staje si? to mo?liwe tylko dzi?ki ?asce Ducha ?wi?tego rozlanej w sercach, poniewa? zawsze musimy pami?ta? s?owa Pana Jezusa, ?e ?beze Mnie nic nie mo?ecie uczyni?¡± (J 15, 5). Chocia? wiele ju? uczyniono, musimy nadal uczy? si? z gorzkich lekcji przesz?o?ci, aby patrze? z nadziej? w przysz?o??.
Odpowiedzialno?? ta spoczywa przede wszystkim na nast?pcach Aposto?ów, ustanowionych przez Boga do przewodzenia duszpasterskiego Ludowi chrze?cija¨½skiemu, i wymaga ona od nich wysi?ku, by uwa?nie pod??a? ?ladami Boskiego Mistrza. Ze wzgl?du na swoj? pos?ug?, kieruj? oni istotnie ?powierzonymi sobie Ko?cio?ami partykularnymi jako zast?pcy i legaci Chrystusa, radami, zach?tami i przyk?adem, ale tak?e moc? swego autorytetu i ?wi?tej w?adzy, z której jednak korzystaj? tylko dla budowania swojej trzody w prawdzie i ?wi?to?ci, pami?taj?c o tym, ?e kto jest wi?kszy, ma by? jak mniejszy, a prze?o?ony jak s?uga¡± (Sobór Watyka¨½ski II, Lumen Gentium, 27). To, co w sposób bardziej rygorystyczny dotyczy nast?pców Aposto?ów, odnosi si? do wszystkich, którzy na ró?ne sposoby podejmuj? pos?ug? w Ko?ciele, ?lubuj? ?ycie radami ewangelicznymi lub s? powo?ani do s?u?by ludowi chrze?cija¨½skiemu. Dlatego dobrze, aby na poziomie powszechnym zosta?y przyj?te procedury maj?ce na celu zapobieganie i zwalczanie tych przest?pstw, b?d?cych zdrad? zaufania wiernych.
Pragn?, aby te wysi?ki by?y realizowane w sposób ca?kowicie eklezjalny, a zatem, by by?y wyrazem komunii, która utrzymuje nas w jedno?ci, w s?uchaniu wzajemnym i czyni otwartymi na wk?ad osób, którym ten proces nawrócenia le?y na sercu.
Dlatego postanawiam:
TYTU? I
PRZEPISY OGÓLNE
Art. 1 - Zakres zastosowania
§1. Niniejsze przepisy stosuje si? w przypadku powiadomie¨½ odnosz?cych si? do duchownych lub cz?onków instytutów ?ycia konsekrowanego czy stowarzysze¨½ ?ycia apostolskiego dotycz?cych:
a) przest?pstw przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu, polegaj?cych na:
i. zmuszaniu kogo?, stosuj?c przemoc lub gro?b?, czy te? nadu?ycie w?adzy, do dokonywania lub poddawania si? czynno?ciom seksualnym;
ii. dopuszczaniu si? czynno?ci seksualnych z osob? ma?oletni? lub bezradn?;
iii. wytwarzaniu, prezentowaniu, przechowywaniu lub rozpowszechnianiu, tak?e telematycznie, pornografii dzieci?cej, oraz rekrutowaniu lub nak?anianiu osoby ma?oletniej czy bezradnej do udzia?u w prezentacjach pornograficznych;
b) czynów dokonanych przez podmioty, o których mowa w artykule 6, polegaj?cych na dzia?aniach lub zaniechaniach, maj?cych na celu zak?ócanie lub unikni?cie dochodze¨½ cywilnych lub kanonicznych, administracyjnych lub karnych, przeciwko duchownemu lub zakonnikowi w zwi?zku z przest?pstwami, o których mowa w punkcie a) niniejszego paragrafu.
§2. W rozumieniu niniejszych przepisów:
a) ma?oletni: ka?da osoba poni?ej osiemnastego roku ?ycia lub zgodnie z prawem z ni? zrównana;
b) osoba bezradna: ka?da osoba chora, z u?omno?ciami fizycznymi lub umys?owymi albo pozbawiona wolno?ci osobistej, która faktycznie, nawet sporadycznie, ogranicza jej zdolno?? rozumienia lub chcenia, czy te? w inny sposób przeciwstawienia si? agresji;
c) pornografia dzieci?ca: jakiekolwiek przedstawianie osoby ma?oletniej, niezale?nie od zastosowanych ?rodków, zaanga?owanej w jednoznaczne czynno?ci seksualne, rzeczywiste lub symulowane, oraz jakiekolwiek przedstawianie narz?dów p?ciowych ma?oletnich w celach przede wszystkim seksualnych.
Art. 2 ¨C Przyjmowanie zawiadomie¨½ i ochrona danych
§1. Uwzgl?dniaj?c wskazania przyj?te ewentualnie przez odpowiednie Konferencje Episkopatów, Synody Biskupów Ko?cio?ów patriarchalnych oraz Ko?cio?ów arcybiskupich wi?kszych lub Rady Hierarchów Ko?cio?ów Metropolitalnych sui iuris, diecezje lub eparchie, pojedynczo lub wspólnie, musz? ustanowi? w ci?gu roku od wej?cia w ?ycie tych przepisów, jeden lub wi?cej stabilnych systemów, ?atwo dost?pnych dla ka?dego w celu sk?adania powiadomie¨½, tak?e poprzez ustanowienie specjalnego urz?du (biura) ko?cielnego. Diecezje i eparchie informuj? przedstawiciela papieskiego o ustanowieniu tych systemów, o których mowa w tym paragrafie.
§2. Informacje, o których mowa w niniejszym artykule, s? chronione i przetwarzane w sposób gwarantuj?cy ich bezpiecze¨½stwo, integralno?? i poufno?? zgodnie z kan. 471, 2° KPK i kan. 244 § 2, 2° KKKW.
§3. Z zachowaniem postanowienia artyku?u 3 § 3, ordynariusz, który otrzyma? zawiadomienie, przeka?e je niezw?ocznie ordynariuszowi miejsca, gdzie zaistnia?y zdarzenia, jak równie? ordynariuszowi w?asnemu, osoby, której dotyczy zg?oszenie, którzy post?puj? zgodnie z prawem, wed?ug tego, co przewidziano w danym przypadku.
§4. W rozumieniu niniejszego tytu?u, z diecezjami zrównane s? eparchie, a z ordynariuszem zrównany jest hierarcha.
Art. 3 - Zawiadomienie
§1. Z zachowaniem przypadków przewidzianych w kan. 1548 § 2 KPK i 1229 § 2 KKKW, ilekro? duchowny lub cz?onek instytutu ?ycia konsekrowanego lub stowarzyszenia ?ycia apostolskiego otrzyma wiadomo?? lub ma uzasadnione powody, by s?dzi?, ?e móg? zosta? pope?niony jeden z czynów o którym mowa w art. 1, ma obowi?zek niezw?ocznego zg?oszenia tego czynu ordynariuszowi miejsca, w którym czyny mia?yby miejsce, lub innemu ordynariuszowi spo?ród tych, o których mowa w kanonach 134 KPK i 984 KKKW, z wyj?tkiem tego, o czym postanowiono w § 3 niniejszego artyku?u.
§2. Ka?dy mo?e z?o?y? zawiadomienie dotycz?ce zachowa¨½, o których mowa w art. 1, przy u?yciu procedur, o których mowa w poprzednim artykule lub w jakikolwiek inny odpowiedni sposób.
§3. Gdy zawiadomienie dotyczy jednej z osób wskazanych w art. 6, jest ono skierowane do w?adzy okre?lonej na podstawie art. 8 i 9. Zawiadomienie mo?e by? zawsze skierowane do Stolicy Apostolskiej bezpo?rednio lub za po?rednictwem przedstawiciela papieskiego.
§4. Zawiadomienie powinno zawiera? jak najbardziej szczegó?owe informacje, takie jak wskazanie czasu i miejsca faktów, osób zaanga?owanych lub poinformowanych, a tak?e wszelkie inne okoliczno?ci, które mog? by? przydatne w celu zapewnienia dok?adnej oceny faktów.
§5. Informacje mo?na równie? pozyska? z urz?du.
Art. 4 - Ochrona osoby sk?adaj?cej zawiadomienie
§1. Fakt sporz?dzenia zawiadomienia w my?l art. 3 nie stanowi naruszenia tajemnicy urz?dowej.
§2. Z wyj?tkiem tego, co przewiduje kan. 1390 KPK i kan. 1452 i 1454 KKKW, szkodzenie, represje lub dyskryminacja z powodu z?o?enia zawiadomienia jest zabronione i mo?e stanowi? czyn, o którym mowa w art. 1 § 1 pkt. b.
§3. Osobie sk?adaj?cej zawiadomienie nie mo?na narzuca? ?adnego obowi?zku milczenia w stosunku do tre?ci tego? zawiadomienia.
Art. 5 ¨C Troska o osoby
§1. W?adze ko?cielne s? zobowi?zane, aby ci, którzy twierdz?, ?e s? poszkodowani, wraz ze swoimi rodzinami, byli traktowani z godno?ci? i szacunkiem oraz zaoferuj? im w szczególno?ci:
a) przyj?cie, wys?uchanie i wsparcie, równie? za po?rednictwem w?a?ciwych s?u?b;
b) pomoc duchow?;
c) pomoc medyczn?, terapeutyczn? i psychologiczn?, w zale?no?ci od konkretnego przypadku.
§2. Nale?y chroni? wizerunek i sfer? prywatn? zaanga?owanych osób, jak równie? poufno?? danych osobowych.
TYTU? II
PRZEPISY DOTYCZ?CE BISKUPÓW
I OSÓB Z NIMI ZRÓWNANYCH
Art. 6 ¨C Zakres podmiotowy stosowania
Przepisy post?powania, o których mowa w niniejszym tytule, dotycz? zachowa¨½, o których mowa w art. 1, pope?nianych przez:
a) kardyna?ów, patriarchów, biskupów i legatów Biskupa Rzymskiego;
b) duchownych, którzy kieruj? lub kierowali jako pasterze Ko?cio?a partykularnego lub jednostki z nim zrównanej, obrz?dku ?aci¨½skiego lub wschodniego, w tym Ordynariatów personalnych, za czyny pope?nione w trakcie sprawowania urz?du;
c) duchownych, którzy kieruj? lub kierowali duszpasterstwem jakiej? pra?atury personalnej, za czyny pope?nione w czasie sprawowania w?adzy;
d) tych, którzy s? lub byli najwy?szymi prze?o?onymi instytutów ?ycia konsekrowanego lub stowarzysze¨½ ?ycia apostolskiego na prawie papieskim, a tak?e klasztorów sui iuris, za czyny pope?nione w trakcie sprawowania urz?du.
Art. 7 ¨C Dykasteria kompetentna
§1. W rozumieniu tytu?u, ?dykasteria kompetentna¡± oznacza Kongregacj? Nauki Wiary, w odniesieniu do przest?pstw zastrze?onych dla niej przez obowi?zuj?ce prawo, a tak?e we wszystkich innych przypadkach i w zakresie, w jakim dotyczy to ich w?a?ciwej jurysdykcji, zgodnie z prawem w?asnym Kurii Rzymskiej:
- Kongregacj? dla Ko?cio?ów Wschodnich;
- Kongregacj? ds. Biskupów;
- Kongregacj? ds. Ewangelizacji Narodów;
- Kongregacj? ds. Duchowie¨½stwa;
- Kongregacj? ds. Instytutów ?ycia Konsekrowanego i Stowarzysze¨½ ?ycia Apostolskiego.
§2. W celu zapewnienia najlepszej koordynacji, dykasteria kompetentna informuje o zawiadomieniu oraz o wyniku dochodzenia Sekretariat Stanu i inne dykasterie bezpo?rednio zainteresowane.
§3. Komunikacja, o której mowa w niniejszym tytule mi?dzy metropolit? a Stolic? Apostolsk?, odbywa si? za po?rednictwem Przedstawiciela Papieskiego.
Art. 8 ¨C Post?powanie stosowane w przypadku zawiadomienia dotycz?cego biskupa Ko?cio?a ?aci¨½skiego
§1. W?adza, która otrzymuje zawiadomienie, przekazuje je zarówno do Stolicy Apostolskiej, jak i do metropolity prowincji ko?cielnej, w której ma sta?e zamieszkanie osoba, której dotyczy zawiadomienie.
§2. Je?eli zawiadomienie dotyczy metropolity, lub stolica metropolitalna jest nieobsadzona, zawiadomienie zostaje przekazane do Stolicy Apostolskiej, jak równie? najstarszemu nominacj? biskupowi sufraganowi, do którego w takim przypadku stosuje si? nast?puj?ce postanowienia dotycz?ce metropolity.
§3. W przypadku, gdy zawiadomienie dotyczy legata papieskiego, jest ono przekazywane bezpo?rednio do Sekretariatu Stanu.
Art. 9 ¨C Post?powanie stosowane wobec biskupów Ko?cio?ów wschodnich
§1. W przypadku zawiadomie¨½ w odniesieniu do biskupa Ko?cio?a patriarchalnego, arcybiskupiego wi?kszego lub metropolitalnego sui iuris, przekazuje si? je odpowiedniemu patriarsze, arcybiskupowi wi?kszemu lub metropolicie Ko?cio?a sui iuris.
§2. Ilekro? zawiadomienie dotyczy metropolity Ko?cio?a patriarchalnego lub arcybiskupiego wi?kszego, który sprawuje swój urz?d na terytoriach tych Ko?cio?ów, przekazuje si? je odpowiedniemu patriarsze lub arcybiskupowi wi?kszemu.
§3. W powy?szych przypadkach urz?d, który otrzyma? zawiadomienie, przekazuje je równie? Stolicy Apostolskiej.
§4. Ilekro? wskazana osoba jest biskupem lub metropolit? poza terytorium Ko?cio?a patriarchalnego, arcybiskupstwa wi?kszego lub metropolii sui iuris, zawiadomienie jest przekazywane do Stolicy Apostolskiej.
§5. Je?eli zawiadomienie dotyczy patriarchy, arcybiskupa wi?kszego, metropolity Ko?cio?a sui iuris lub biskupa innych Ko?cio?ów wschodnich sui iuris, przekazuje si? je Stolicy Apostolskiej.
§6. Nast?puj?ce post?powania dotycz?ce metropolity stosuje si? do w?adzy ko?cielnej, której przekazano zawiadomienie na podstawie tego artyku?u.
Art. 10 - Obowi?zki wst?pne metropolity
§1. Poza przypadkiem, kiedy zawiadomienie jest ewidentnie bezpodstawne, metropolita bezzw?ocznie prosi kompetentn? dykasteri? o powierzenie mu zadania rozpocz?cia dochodzenia. Ilekro? metropolita uzna zawiadomienie za zdecydowanie bezpodstawne, informuje o tym przedstawiciela papieskiego.
§2. Dykasteria post?puje bezzw?ocznie, a w ka?dym razie w ci?gu trzydziestu dni od otrzymania pierwszego zawiadomienia ze strony przedstawiciela papieskiego lub wniosku o powierzenie zadania przez metropolit?, dostarczaj?c stosowne instrukcje dotycz?ce trybu post?powania w konkretnym przypadku.
Art. 11 - Powierzenie dochodzenia osobie innej ni? metropolita
§1. Ilekro? dykasteria kompetentna uzna za stosowne powierzenie dochodzenia osobie innej ni? metropolita, jest on o tym informowany. Metropolita dostarcza wszystkie istotne informacje i dokumenty osobie wyznaczonej przez dykasteri?.
§2. W przypadku, o którym mowa w poprzednim paragrafie, nast?puj?ce postanowienia dotycz?ce metropolity maj? zastosowanie do osoby odpowiedzialnej za prowadzenie dochodzenia.
Art. 12 ¨C Prowadzenie dochodzenia
§1. Metropolita, po otrzymaniu zadania przez dykasteri? kompetentn? i zgodnie z otrzymanymi instrukcjami, osobi?cie lub poprzez jedn? lub wi?cej odpowiednich osób:
a) zbiera istotne informacje na temat faktów;
b) pozyskuje informacje i dokumenty, niezb?dne w dochodzeniu, przechowywane w archiwach urz?dów ko?cielnych;
c) wspó?pracuje z innymi ordynariuszami lub hierarchami, tam, gdzie jest to konieczne;
d) zasi?ga informacji od osób i instytucji, w tym równie? cywilnych, które s? w stanie dostarczy? u?ytecznych informacji dla dochodzenia.
§2. Ilekro? oka?e si? konieczne wys?uchanie osoby ma?oletniej lub bezradnej, metropolita podejmuje odpowiednie procedury uwzgl?dniaj?ce ich stan.
§3. W przypadku, gdy istniej? uzasadnione podstawy, by s?dzi?, ?e informacje lub dokumenty dotycz?ce dochodzenia mog? zosta? usuni?te lub zniszczone, metropolita podejmie niezb?dne ?rodki w celu ich zabezpieczenia.
§4. Nawet korzystaj?c z pomocy innych osób, metropolita pozostaje w ka?dym przypadku odpowiedzialny za kierunek i przebieg dochodze¨½, a tak?e za dok?adne wykonanie instrukcji, o których mowa w art. 10 §2.
§5. Metropolita wspomagany jest przez notariusza, dowolnie wybranego, zgodnie z kan. 483 § 2 KPK i 253 § 2 KKKW.
§6. Metropolita jest zobowi?zany dzia?a? bezstronnie i bez konfliktu interesów. Ilekro? uwa?a, ?e zachodzi konflikt interesów lub nie jest w stanie zachowa? niezb?dnej bezstronno?ci w celu zagwarantowania rzetelno?ci dochodzenia, zobowi?zany jest powstrzyma? si? od dzia?ania i zg?osi? t? okoliczno?? do dykasterii kompetentnej.
§7. Uznaje si? domniemanie niewinno?ci osoby podejrzanej.
§8. Metropolita, ilekro? za??da tego dykasteria kompetentna, informuje osob? o tocz?cym si? przeciwko niej dochodzeniu, wys?uchuje jej wyja?nie¨½ o faktach i zach?ca j? do przedstawienia obrony. W takich przypadkach osoba podejrzana mo?e skorzysta? z pe?nomocnika.
§9. Co trzydzie?ci dni metropolita przesy?a dykasterii kompetentnej raport o stanie dochodzenia.
Art. 13 - Zaanga?owanie osób wykwalifikowanych
§1. Zgodnie z ewentualnymi wytycznymi Konferencji Episkopatu, Synodu Biskupów lub Rady Hierarchów dotycz?cymi pomocy metropolicie w dochodzeniach, biskupi danej prowincji, pojedynczo lub wspólnie, mog? ustali? listy osób wykwalifikowanych, spo?ród których metropolita mo?e wybra? osoby najbardziej odpowiednie do pomocy w dochodzeniu, zgodnie z potrzebami danej sprawy, a w szczególno?ci bior?c pod uwag? wspó?prac?, jak? mog? zapewni? ?wieccy zgodnie z kanonami 228 KPK i 408 KKKW.
§2. Jednak metropolita ma swobod? wyboru innych, równie wykwalifikowanych osób.
§3. Ka?dy, kto pomaga metropolicie w dochodzeniu, zobowi?zany jest dzia?a? bezstronnie i bez konfliktu interesów. Ilekro? uwa?a, ?e ?zachodzi konflikt interesów lub nie jest w stanie zachowa? niezb?dnej bezstronno?ci, aby zapewni? rzetelno?? dochodzenia, zobowi?zany jest powstrzyma? si? od dzia?ania i zg?osi? t? okoliczno?? metropolicie.
§4. Osoby pomagaj?ce metropolicie sk?adaj? przysi?g?, ?e w?a?ciwie i wiernie wype?ni? to zadanie.
Art. 14 - Czas trwania dochodzenia
§1. Dochodzenia powinny by? zako¨½czone w terminie dziewi??dziesi?ciu dni lub w terminie wskazanym w instrukcjach, o których mowa w art. 10 §2.
§2. Przedstawiaj?c uzasadnione powody, metropolita mo?e prosi? kompetentn? dykasteri? o przed?u?enie terminu.
Art. 15 - ?rodki zapobiegawcze
Ilekro? wymagaj? tego fakty lub okoliczno?ci, metropolita proponuje kompetentnej dykasterii zastosowanie odpowiednich przedsi?wzi?? lub ?rodków zapobiegawczych wobec podejrzanego.
Art. 16 - Ustanowienie funduszu
§1. Prowincje ko?cielne, Konferencje Episkopatów, Synody Biskupów i Rady Hierarchów mog? ustanowi? fundusz przeznaczony na wsparcie kosztów dochodze¨½, ustanowiony zgodnie z normami kan. 116 i 1303 §1, 1° KPK i kan. 1047 KKKW, i zarz?dzany zgodnie z normami prawa kanonicznego.
§2. Na wniosek wyznaczonego metropolity, administrator funduszu przekazuje do jego dyspozycji ?rodki niezb?dne do przeprowadzenia dochodzenia, z zachowaniem obowi?zku przedstawienia mu sprawozdania po zako¨½czeniu dochodzenia.
Art. 17 - Przekazywanie dokumentów i votum
§1. Po zako¨½czeniu dochodzenia metropolita przekazuje dokumenty do dykasterii kompetentnej wraz ze swoim votum, dotycz?cym wyników dochodzenia i w odpowiedzi na ewentualne kwestie zawarte w instrukcjach, o których mowa w art. 10 § 2.
§2. Oprócz kolejnych instrukcji dykasterii kompetentnej, uprawnienia metropolity ustaj? wraz z zako¨½czeniem dochodzenia.
§3. Z zachowaniem instrukcji dykasterii kompetentnej, metropolita, na wniosek, informuje o wyniku dochodzenia osob?, która twierdzi, ?e zosta?a poszkodowana, lub jej prawnych przedstawicieli.
Art. 18 ¨C Dalsze dzia?ania
Dykasteria kompetentna, o ile nie postanowi o przeprowadzeniu dochodzenia uzupe?niaj?cego, post?puje zgodnie z prawem wed?ug tego, co przewidziano w konkretnej sprawie.
Art. 19 ¨C Przestrzeganie ustawodawstwa pa¨½stwowego
Niniejsze przepisy stosuje si? bez uszczerbku dla praw i obowi?zków ustanowionych gdziekolwiek w ustawodawstwie pa¨½stwowym, w szczególno?ci dotycz?cych ewentualnych obowi?zków zawiadomienia w?a?ciwych w?adz cywilnych.
Niniejsze przepisy s? zatwierdzane ad experimentum na okres trzech lat.
Postanawiam, aby niniejszy List apostolski "Motu Proprio" zosta? promulgowany poprzez publikacj? w "Osservatore Romano", wchodz?c w ?ycie dnia 1 czerwca 2019 r., a nast?pnie by? opublikowany w Acta Apostolicae Sedis.
W Rzymie, u ?wi?tego Piotra, w dniu 7 maja 2019 r., w siódmym roku pontyfikatu.
Franciscus PP.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.