Anglia: si?a obola?ych wsp¨®lnot
El?bieta Sobolewska-Farbotko ¨C Wielka Brytania (Radio Bobola)
?Ten rok by? bardzo trudny dla wielu rodzin¡± ¨C czytamy w li?cie arcybiskupa Westminsteru. ¨C ?Ognisko domowe zosta?o poddane próbie, a zmartwienia finansowe obci??aj? wielu. Dotkliwym by?o oddzielenie od bliskich, a wielu straci?o ich bez szansy na wspólne prze?ycie bole?ci. (¡) W ci?gu ostatnich miesi?cy ?ycie Ko?cio?a by?o napi?te. Nie byli?my w stanie zebra? si? razem, aby wyrazi? nasz? wiar? jako pe?na wspólnota. Cz?sto nie mogli?my wej?? w tajemnic? Chrystusa sprawowan? w sakramentach. Modlimy si?, aby to powróci?o, gdy zagro?enie wirusem zostanie przezwyci??one. W ci?gu ostatnich miesi?cy ?ycie Ko?cio?a zosta?o napi?tnowane obrazem zn?cania si? nad dzie?mi i osobami bezbronnymi w Ko?ciele, w ci?gu ostatnich 50 lat. Z perspektywy czasu wiemy, ?e biskupi i przywódcy, w tym ja sam, pope?nili?my b??dy. Bardzo ich ?a?uj? i ci?gle si? na nich uczymy. (¡) Wiemy, ?e Pan nigdy nie opuszcza Ko?cio?a, swojego w?asnego Cia?a. Pozostaje z nami na zawsze. Nasza si?a, nasza odnowa pochodzi od Niego¡± ¨C napisa? kardyna? Nichols.
Rok 2020 dla chrze?cijan w Anglii i Walii to nie tylko wszechobecne do?wiadczenie pandemii. To równie? Brexit, a tak?e pog??biaj?cy si? kryzys braku poszanowania ludzkiego ?ycia i godno?ci, który nie omin?? równie? samego Ko?cio?a.
O pó?nocy 31 stycznia 2020 roku Anglia przesta?a by? cz?onkiem Unii Europejskiej. W owym czasie kraj targa?y nie zaspokojone do dzisiaj wewn?trzne spory. G?os zabra? równie? prymas Anglii i Walii, wzywaj?c do ?wyj?cia poza podzia?y¡±. Jednak rosn?cy korona-kryzys odsun?? w cie¨½ troski zwi?zane z niepewno?ci? jutra co do organizacji ?ycia po Brexicie. Od pocz?tku pandemii Ko?ció? katolicki w Anglii i Walii wspó?dzia?a? z instytucjami ?wieckimi w celu ograniczenia rozprzestrzeniania si? wirusa, wprowadzaj?c dyscyplin? uczestnictwa we Mszy, której wierni poddali si? w stopniu nie znajduj?cym pola do krytyki ze strony zarówno w?adz lokalnych, jak i krajowych. St?d rozgoryczenie i szok, kiedy rz?d Borisa Johnsona w listopadzie ponownie zdecydowa? o zamkni?ciu ko?cio?ów i innych miejsc kultu.
Kiedy poziom pandemii zdawa? si? opada?, ko?cio?y otworzono w czerwcu, najpierw na modlitw? indywidualn?, a potem z dost?pem do Eucharystii w lipcu 2020. Po kilku miesi?cach ?odwil?y¡± nast?pi? kolejny zakaz sprawowania publicznej Mszy, który wszed? w ?ycie na pocz?tku listopada i zosta? zniesiony 2 grudnia. Odt?d, mimo dalszej ekspansji pandemii na Wyspach, ko?cio?y pozostaj? otwarte, co przypisuje si? m.in. skuteczno?ci dzia?a¨½ mi?dzywyznaniowej komisji, która powo?a? brytyjski rz?d i która pocz?tkowo oceniana by?a jako nieudolna i nieefektywna.
Do dzisiaj trwa niezmiennie ten sam schemat organizacji liturgii: zgodnie z zarz?dzeniem Konferencji Episkopatu Anglii i Walii usuni?to ?wi?con? wod? z kropielnic, a wierni zobowi?zani s? do przyjmowania Komunii ?w. na r?k? i przekazywania znaku pokoju poprzez skinienie g?owy.
Przez ten rok Ko?ció? w Anglii i Walii odnotowa? znaczny wzrost zainteresowania ?uczestnictwem¡± we Mszy online. Jak informowa?a Konferencja Episkopatu: ksi??a nie tracili kontaktu ze swoimi parafianami, udzielaj?c im duchowego wsparcia za po?rednictwem dost?pnych technologii. Nie brakuje te? ?wiadectw ludzi, którzy przyznaj?, ?e drog? online po raz pierwszy wzi?li udzia? w Eucharystii. A jednak parafie w Anglii i Walii, zarówno katolickie, jak i anglika¨½skie, do?wiadczaj? ubytku wiernych i znacznego ograniczenia, albo nawet zahamowania swojej dzia?alno?ci. Licznie rozpadaj? si?, dzia?aj?ce dot?d w obr?bie parafii wspólnoty, które nie wytrzymuj? próby rozdzielenia, niemo?no?ci fizycznego spotkania si?, modlitwy i prowadzenia aktywno?ci w dotychczasowym, utartym ju? schemacie.
Kardyna? Nichols wielokrotnie w tym roku wzywa? do przestrzegania nowych regu? wspó??ycia nie tylko na polu praktyk religijnych, ale równie? w obr?bie wspólnoty obywatelskiej: ??wi?ty Pawe? wzywa? nas, aby?my byli dobrymi obywatelami. I dzisiaj musimy nimi by?, bo mamy do odegrania wa?n? rol? w obronie najs?abszych, wspieraj?c s?u?b? zdrowia w ochronie ludzkiego ?ycia, które jest tak cenne w oczach Boga¡± ¨C powiedzia? prymas Anglii.
Dla katolików na Wyspach, poza traum? utraty najbli?szych, najbole?niejszym do?wiadczeniem by?o odci?cie od mo?liwo?ci przyj?cia ?ywej Eucharystii. Przez ca?y okres obu blokad kraju biskupi negocjowali z rz?dem konieczno?? pilnego otwarcia Ko?cio?ów. Wielokrotnie podkre?lali wielo?? sygna?ów ze strony wiernych o ?t?sknocie eucharystycznej¡±. Episkopat otrzyma? liczne g?osy solidarno?ci i wsparcia dzia?a¨½, s?u??cych przywróceniu praktyk religijnych w formach dostosowanych do wymaga¨½ czasu i sytuacji. Jeden z tych g?osów nale?a? m.in. do Instytutu Polskiego Akcji Katolickiej, czo?owej na Wyspach organizacji, zrzeszaj?cej ?wieckich katolików pochodzenia polskiego.
W maju, kiedy stopniowo zapowiadano zniesienie lockdownu, rz?d opublikowa? 50-stronicowy dokument, drobiazgowo opisuj?cy proces odblokowywania kraju. Ko?cio?y zaliczono w poczet ?placówek publicznych¡± o charakterze rozrywkowym, które na powrót do dzia?alno?ci musia?y zaczeka?. Pierwsze¨½stwo otwarcia dotyczy?o miejsc u?yteczno?ci publicznej o charakterze komercyjnym. Biskup Mark Davies ze Shrewsbury komentowa?: ?otwarcie centrów ogrodniczych, ale nie ko?cio?ów, to decyzja godna po?a?owania, przenosz?ca duchow? potrzeb? w wymiar bran?y rekreacyjnej¡±. Kardyna? Nichols sugerowa? wi?ksz? wra?liwo?? w uznaniu potrzeby ludzi do praktykowania ich wiary, kontaktuj?c si? równie? z liderami brytyjskiej spo?eczno?ci muzu?ma¨½skiej. ?To dla nas post ¨C do?? bolesny post ¨C i dotyczy to równie? innych wyzna¨½. Rozmawia?em wczoraj z czterema imamami, a oni powiedzieli to samo. Dokonuje si? wiele g??bokich, duchowych po?wi?ce¨½ i, oczywi?cie je podejmujemy, ale chcemy wiedzie?, ?e jeste?my szanowani, a nasza wra?liwo?? jest rozpoznawana¡± ¨C podkre?la? kardyna? Nichols.
W sprawie otwarcia ko?cio?ów presj? wywierali duchowni anglika¨½scy. ?The Times¡± opublikowa? list otwarty, podpisany przez 800 duchownych, którzy ?pora?k? odpowiedzialno?ci Ko?cio?a wobec narodu¡± nazwali nadmiern? blokad? miejsc kultu.
W czerwcu prymas Anglii i Walii zabra? g?os na ?amach jednej z czo?owych brytyjskich gazet po tym, jak jeden z ministrów bezpodstawnie zasugerowa?, ?e ko?cielne rytua?y mog? przyczyni? si? do rozprzestrzeniania si? wirusa. Media komentowa?y homili? arcybiskupa Westminsteru z okazji Pi??dziesi?tnicy, w której po raz pierwszy ostro skrytykowa? postaw? rz?du. Zgani? go za otwarcie targowisk i salonów samochodowych, za decyzj? o otwarciu w po?owie czerwca wszystkich sklepów, podczas gdy ko?cio?y mia?y by? zamkni?te a? do lipca.
?Mówi si? nam, ?e s? to decyzje oparte na potrzebie zach?cania ludzi do powrotu na drog? kluczowych dla ich ?ycia aktywno?ci. Dlaczego wi?c ko?cio?y zosta?y wy??czone z tych decyzji?¡± ¨C pyta? kardyna?. Równolegle, brytyjski premier otrzyma? list od arcybiskupa Johna Wilsona, który mówi? w nim o naruszeniu wolno?ci wyznania, podstawowej równo?ci i sprawiedliwo?ci. ?Ca?kowite zamkni?cie ko?cio?a by?o uzasadnione w pierwszych tygodniach pandemii. Jednak umo?liwienie otwarcia nieistotnych sklepów i us?ug, przy jednoczesnym utrzymaniu ko?cio?ów zamkni?tych na indywidualn? modlitw?, stanowi naruszenie zarówno wolno?ci religijnej, jak i równo?ci¡± ¨C napisa? arcybiskup Wilson.
Po zapowiedzi premiera Wielkiej Brytanii o powrocie Mszy i nabo?e¨½stw z udzia?em wiernych po 4 lipca, katolicy w Anglii z niecierpliwo?ci? czekali na wytyczne episkopatu, modl?c si? o powszechny i swobodny dost?p do Sakramentów, po tym, jak premier Johnson og?osi? limitowany liczebnie powrót praktyk wspólnotowych. Negocjacje odnios?y po??dany skutek: we Mszy mo?e bra? udzia? tyle osób, ile pozwoli na to warunek zachowania dystansu spo?ecznego.
Jednym z widomych skutków trwaj?cej pandemii jest zdecydowany spadek dochodów katolickich parafii, ?rednio o jedn? trzeci?. Szereg obostrze¨½ zwi?zanych z uczestnictwem w modlitwie wspólnotowej odstrasza od niej wielu. Rok 2020 to drastyczny spadek liczby uczestników Mszy, ale zarazem uruchomienie olbrzymiej si?y tkwi?cej w tych, którzy nie zrezygnowali z okrojonego ?ycia wspólnoty, lecz przeciwnie ¨C objawili si? jako jej nowa si?a i nadzieja na przysz?o??. Mowa m.in. o stewardach, dzi?ki którym inni mog? codziennie bra? udzia? w Eucharystii, a ko?cio?y mog? by? otwarte. Wsz?dzie tam, gdzie brakuje wolontariuszy pilnuj?cych przestrzegania zasad bezpiecze¨½stwa, ko?ció? pozostaje zamkni?ty. Wierni ko?cio?ów chrze?cija¨½skich w Anglii i Walii potrafili równie? tak dalece sprosta? wymogom bezpiecze¨½stwa, i? brytyjski rz?d nie móg? wskaza? ?adnych dowodów tego, ?e ?zakaz zbiorowego kultu by?by produktywn? cz??ci? walki z wirusem¡±.
Dzi?kujemy, ?e przeczyta?a?/e? ten artyku?. Je?li chcesz by? na bie??co zapraszamy do zapisania si? na newsletter klikaj?c tutaj.