蜜桃交友

Марыя Валодз?на - Pope

Апостальская адгартацыя Франц?шка дапа?няе энцыкл?ку Laudato si' з 2015 года. Яе асно?ныя тэз?сы: прынятых мер недастаткова, мы набл?жаемся да пераломнага моманту; прычынай глабальнага пацяплення, несумненна, з'я?ляецца дзейнасць чалавека; клопат пра агульны дом вын?кае з хрысц?янскай веры.

Новы дакумент складаецца з 6 раздзела? ? 73 параграфа?. Напярэдадн? канферэнцы? па кл?маце COP28, якая адбудзецца ? Дуба? праз два месяцы, Святы Айцец закл?кае да сумеснай адказнасц? перад абл?ччам змены кл?мату, таму што свет “разбураецца ?, магчыма, набл?жаецца да пераломнага моманту”. Гэта "адна з асно?ных праблем, як?я стаяць перад грамадствам ? сусветнай супольнасцю”, “ад наступства? змены кл?мату пакутуюць найбольш уразл?выя людз?” (3).

Змена кл?мату станов?цца ?сё больш в?давочнай

У першым раздзеле адгартацы? гаворыцца аб тым, што "прыкметы змены кл?мату”, так?я як экстрэмальныя з'явы надвор'я, анамальная спякота ? засух?, становяцца ?сё больш в?давочным?, як бы ?х н? адма?лял?. “Некаторыя кл?матычныя змены, выкл?каныя дзейнасцю чалавека, значна павышаюць верагоднасць больш частых ? ?нтэнс??ных экстрэмальных з'я?", - папярэдз?? Папа.

У адказ тым, хто адма?ляе ц? прымяншае змену кл?мату, Франц?шак нап?са?: “сёння мы наз?раем незвычайнае паскарэнне пацяплення”. "Верагодна, праз некальк? гадо? мног?я групы насельн?цтва будуць вымушаны з прычыны гэтых з'я? пераехаць на новыя месцы” (6).

Нельга абв?навачваць бедных

Франц?шак нагада?, “што невял?к? працэнт багатага насельн?цтва свету забруджвае больш, чым 50 працэнта? найбяднейшага”. Афрыка, дзе жыве больш за палову бедных, нясе адказнасць тольк? за м?н?мальную частку вык?да? за ?сю г?сторыю" (9).

На думку Папы, памылкова сцвярджаць, што меншае выкарыстанне выкапнёвага пал?ва прывядзе “да скарачэння працо?ных месц”. Насамрэч, “м?льёны людзей губляюць працу" з прычыны змены кл?мату, у той час як добра арган?заваны пераход да адна?ляльных крын?ц энерг?? здольны стварыць незл?чоныя працо?ныя месцы ? розных сектарах. Неабходна, каб пал?тык? ? прадпрымальн?к? неадкладна паклапац?л?ся пра гэта (10).

Вын?к дзейнасц? чалавека

Больш не можа падвяргацца сумневу тое, што змена кл?мату – гэта вын?к дзейнасц? чалавека, - нап?са? Франц?шак. "За апошн?я 50 гадо? рост канцэнтрацы? парн?ковых газа? у атмасферы рэзка паскоры?ся" (11). У той жа час тэмпература паветра "расце з небывалай хуткасцю, якая не мае прэцэдэнта? у апошн?я дзве тысячы гадо?" (12). Гэта вядзе да ак?слення ак?яна? ? раставання ледав?ко?. Нельга хаваць сувязь пам?ж гэтым? падзеям? ? ростам вык?да? парн?ковых газа?. Пераважная большасць кл?матолага? прызнаюць гэтую ?заемасувязь, ? тольк? м?н?мальны працэнт навуко?ца? спрабуе абвергнуць гэтыя доказы.

На жаль, кл?матычны крыз?с – гэта не тое пытанне, якое б “ц?кав?ла вял?к?я дзяржавы з моцнай эканом?кай, як?я клапоцяцца аб атрыманн? макс?мальнага прыбытку пры м?н?мальных выдатках ? ? самыя каротк?я тэрм?ны" (13).

У нас мала часу, каб пазбегнуць трагеды?

"Я вымушаны даваць гэтыя тлумачэнн?, як?я могуць падавацца в?давочным?, з прычыны некаторых грэбл?вых ? неабгрунтаваных меркавання?, як?я сустракаюцца нават у Катал?цк?м Касцёле. Але мы ?жо не можам сумнявацца ? тым, што прычынай незвычайнай хуткасц? гэтых небяспечных змен з'я?ляецца бясспрэчны факт: буйнамаштабныя падзе? звязаны з не?таймаваным умяшаннем чалавека ? прыроду” (14). На жаль, некаторыя наступствы кл?матычнага крыз?су – незваротныя, ? застануцца з нам? як м?н?мум на сотн? гадо?. Тэрм?нова неабходна больш шырокае бачанне... Ад нас не патрабуецца н?чога, акрамя пэ?най адказнасц? за спадчыну, якую мы пак?нем пасля сябе ? гэтым свеце" (18).

Тэхнакратычная парадыгма: ?дэя чалавека без абмежавання?

У друг?м раздзеле Франц?шак засяроджвае ?вагу на тэхнакратычнай парадыгме, якая прымушае нас “думаць, быццам рэальнасць, дабро ? ?сц?на могуць спантанна раскв?тнець, дзякуючы моцы тэхналог?? ? эканом?к?" (20). Гэтая парадыгма грунтуецца на ?дэ? чалавека без абмежавання?.

"Н?кол? раней чалавецтва не валодала такой уладай над сабой, але не ?снуе гаранты? таго, што яна пойдзе на карысць чалавецтва, асабл?ва кал? ?л?чваць тое, як яна выкарысто?ваецца... Жудасна рызыко?на, што гэтая ?лада належыць невял?кай частцы чалавецтва" (23).

Пантыф?к нагада?, што "навакольны свет – не аб'ект эксплуатацы?, нястрымнага выкарыстання, бязмежных амб?цый" (25). Мы – частка прыроды ? гэта значыць, што чалавек не з'я?ляецца “чужынцам ц? вонкавым фактарам, здольным тольк? на тое, каб нанос?ць шкоду навакольнаму асяроддзю” (26).

Этычная дэградацыя ?лады: маркетынг ? ?лжывая ?нфармацыя

Мы дасягнул? "?ражл?вых ? цудо?ных тэхналаг?чных дасягнення?, але не ?сведамляем таго, што адначасова стал? вельм? небяспечным?, здольным? пастав?ць пад пагрозу жыццё мног?х ?стот ? наша ?ласнае выжыванне” (28).

"Этычная дэградацыя рэальнай улады ?тойваецца пад маскай маркетынгу ? ?лжывай ?нфармацы? – карысным? механ?змам? ? руках тых, хто валодае рэсурсам?, неабходным? для ?плыву на грамадскую думку”. "Зачараваныя абяцанням? ?лжывых прарока?, бедныя часам таксама паддаюцца падману свету, не пабудаванага для ?х” (31). Перавага застаецца на баку “тых, хто нарадз??ся ? лепшых для разв?цця ?мовах" (32).

Слабая м?жнародная пал?тыка

У наступным раздзеле Святы Айцец звяртаецца да тэмы слабасц? м?жнароднай пал?тык?, настойваючы на неабходнасц? "шматбаковых пагаднення? пам?ж дзяржавам?" (34). Ён закл?кае да “большай эфекты?насц? сусветных арган?зацый, надзеленых па?намоцтвам? гарантаваць агульнае дабро ? свеце". Так?я арган?зацы? "пав?нны быць надзелены рэальным? па?намоцтвам? для гаранты? рэал?зацы? пэ?ных мэт, абавязковых для выканання" (35).

Франц?шак выказа? жаль у сувяз? з тым, што “глабальныя крыз?сы праходзяць марна”, як гэта адбылося з ф?нансавым крыз?сам 2007-2009 гадо? ? з пандэм?яй каронав?руса, як?я прывял? да “яшчэ большага ?ндыв?дуал?зму, меншай ?нтэграцы?, большай свабоды для моцных, як?я за?сёды знаходзяць спосабы заставацца на плаву" (36).

Сённяшняя задача – аднав?ць новую шматбаковасць “у святле новай глабальнай с?туацы?" (37), прызнаючы пры гэтым, што кампенсаваць недахопы м?жнароднай супольнасц? дапамагаюць шматл?к?я аб’яднанн? ? арган?зацый грамадзянскай супольнасц?.

?нстытуты, як?я абараняюць правы наймацнейшых, не прыносяць карысць

На думку Франц?шка, шматбаковасць пав?нна рэал?зо?вацца “зн?зу", а не “?ладным? эл?там?”. (38). Для эфекты?нага супрацо?н?цтва неабходныя новыя рамк?, “глабальныя механ?змы" рэагавання, "ун?версальныя ? эфекты?ныя прав?лы" (42). Таму неабходна "нешта накшталт вял?кай дэмакратызацы? ? сусветнай сферы... Больш не будзе карысна падтрымл?ваць ?нстытуты, як?я абараняюць правы наймацнейшых, не клапоцячыся пра правы ?с?х". (43)

Чаго чакаць ад канферэнцы? па кл?маце ? Дуба??

Як п?ша Пантыф?к у наступным раздзеле, "мы не можам адмов?цца ад мары аб тым, што COP28 прывядзе да рашучага паскарэння пераходу ? сферы энергетык? ? эфекты?ных абавязацельства?, як?я можна будзе пастаянна кантраляваць. Канферэнцыя можа стаць паваротным момантам". (54) На жаль, "неабходны пераход да чыстых крын?ц энерг?? (...), не ?дзе досыць хутка". (55)

Хоп?ць высмейваць экалаг?чную праблему

Франц?шак закл?ка? пакласц? канец "безадказным насмешкам” тых, хто высмейвае экалаг?чную праблему з эканам?чных ?нтарэса?. Гаворка ?дзе пра "чалавечую ? сацыяльную праблему ? шырок?м сэнсе ? на розных узро?нях, таму патрабуецца ?дзел ус?х".

Што тычыцца пратэста? радыкальных груповак, на думку Папы, "яны запа?няюць пустэчу, якая ?снуе ? грамадстве", таму што "кожная сям'я пав?нна думаць аб тым, што на карту паста?лена будучыня ?х дзяцей" (58) ? аказваць здаровы ц?ск.

Пантыф?к выказа? спадзяванне на тое, што на Канферэнцы? COP28 з'явяцца новыя "формы энергетычнага пераходу”, як?я будуць абавязковым?, эфекты?ным? ? лёгка кантраляваным? (59). "Мы спадзяемся, што дакладчык? будуць стратэгам?, здольным? думаць пра агульнае дабро ? будучыню сва?х дзяцей, а не пра абмежаваныя ?нтарэсы якой-небудзь кра?ны ц? кампан??. Няхай так?м чынам яны прадэманструюць высакароднасць пал?тык?, а не яе ганьбу". (60)

Абавязацельства, якое вын?кае з хрысц?янскай веры

Франц?шак нагада? аб тым, што прых?льнасць абароне навакольнага асяроддзя вын?кае з хрысц?янскай веры. Ён заахвоц?? "брато? ? сясцёр ?ншых рэл?г?й раб?ць тое ж” (61).

"Юдэйска-хрысц?янскае бачанне свету падтрымл?вае своеасабл?вую ? цэнтральную кашто?насць чалавечай асобы сярод цудо?нага канцэрта ?с?х жывых ?стот... Мы складаем свайго роду сусветную сям'ю, аб'яднаную ?знёслым? аднос?нам?, як?я закл?каюць нас да святой, м?ласэрнай ? пакорл?вай паваг?” (67). "Гэта не залежыць ад нашай вол? (...), таму што Бог цесна злучы? нас з навакольным светам" (68). Важна памятаць, што "не бывае працяглых змен без змен культурных... А культурныя змены немагчымыя без змен у людзях" (70). "Намаганн? сем'я? па скарачэнн? забруджвання ? адхода?, разумным спажыванн? ствараюць новую культуру" (71).

Пантыф?к звярну? увагу на тое, што "вык?ды на душу насельн?цтва ? Злучаных Штатах прыкладна ?двая большыя, чым у К?та?, ? прыкладна ? сем разо? большыя, чым у сярэдн?м у самых бедных кра?нах". "Шырокая распа?сюджанасць безадказнага ладу жыцця па заходняй мадэл? сур'ёзна па?плывае ? до?гатэрм?новай перспектыве”, - папярэдз?? Франц?шак, закл?каючы да “неабходных пал?тычных рашэння?”, каб ?сц? “па шляху ?заемнага клопату" (72).