Папа зацвердз?? новыя нормы барацьбы са зло?жыванням? ? Касцёле
9 мая 2019 г. Святы Пасад аф?цыйна прадстав?? новы ?н?версальны збор норма?, распрацаваны па вын?ках нарады па абароне непа?налетн?х, якая прайшла ? Ватыкане ? лютым 2019 г. Ён распа?сюджваецца на ?весь Катал?цк? Касцёл. Дакумент зацвярджае працэсуальныя нормы барацьбы з сексуальным? зло?жыванням? ? пав?нен служыць гарантам таго, што б?скупы ? вышэйшыя настаяцел? манаск?х кангрэгацый разумеюць сваю адказнасць ? сутнасць сва?х учынка?.
Vos estis lux mundi, Вы – святло свету... Наш Пан Езус Хрыстус закл?кае кожнага верн?ка быць яскравым прыкладам цноты, чысц?н? ? святасц?” – так?м? словам? распачынаецца дакумент. Евангелле паводле святога Мацвея паслужыла крын?цай натхнення для назвы ? першых радко? новага motu proprio Франц?шка. Апостальскае пасланне прысвечана барацьбе з сексуальным? зло?жыванням?, здзейсненым? святарам? ? манаск?м? асобам?, а таксама з учынкам? або занядбанням? б?скупа? ? вышэйшых настаяцеля?, “нак?раваным? на чыненне перашкоды або ?н?кненне” следства па справах зло?жывання?. Папа падкрэсл?вае, што “сексуальныя зло?жыванн? зневажаюць Нашага Пана, наносяць ф?з?чную, пс?халаг?чную ? духо?ную шкоду ахвярам ? абражаюць супольнасць верн?ка?”, ? нагадвае пра асабл?ваю адказнасць, якую нясуць паслядо?н?к? Апостала? за прадух?ленне так?х злачынства?.
У кожнай дыяцэз?? – адз?нае “акенца” для паведамлення пра выпадк? зло?жывання?
Сярод прадугледжаных нова?вядзення? – абавязак кожнай дыяцэз?? свету распрацаваць да чэрвеня 2020 г. “адну або некальк? пастаянных ? лёгкадаступных для грамадскасц? с?стэм с?гнал?завання” аб выпадках сексуальных зло?жывання?, здзейсненых святарам? або манаск?м? асобам?, аб карыстанн? матэрыялам? педаф?л?йна-парнаграф?чнага характару ? аб замо?чванн? сам?х выпадка? зло?жывання?. У той жа час, дакумент не ?дакладняе, што пав?нны ?я?ляць сабой гэтыя “с?стэмы”, каб пак?нуць за дыяцэз?ям? магчымасць найбольш эфекты?нага выбару, у залежнасц? ад мясцовых культур ? ?мо?. Гало?нае, каб асобы, як?я пацярпел? ад сексуальнага зло?жывання, магл? звярнуцца ? мясцовы Касцёл, упэ?неныя ? тым, што будуць добра прынятыя ? абароненыя ад абарачэння прадста?леных звестак супраць ?х жа сам?х ? што ?х данясенне будзе ?спрынята з макс?мальнай сур’ёзнасцю.
Абавязак с?гнал?заваць
Наступнае нова?вядзенне датычыць абавязку ?с?х святаро? ? манаск?х асоб “своечасова с?гнал?заваць” катал?цк?м уладам пра ?се выпадк? зло?жывання?, аб як?х ?м станов?цца вядома, а таксама пра магчымыя занядбанн? ? замо?чванн? ? справах, што датычаць так?х злачынства?. Кал? да гэтага часу адпаведны абавязак па сутнасц? суаднос??ся тольк? з асаб?стай свядомасцю кожнага чалавека, цяпер ён набы? характар ун?версальнага юрыдычнага прадп?сання. Папск? дакумент ускладае гэты абавязак на святаро? ? манаск?х асоб, аднак у той жа час заахвочвае ? ?с?х свецк?х верн?ка? пры неабходнасц? карыстацца с?стэмай с?гнал?завання кампетэнтным катал?цк?м уладам пра выпадк? сексуальных зло?жывання? ? дамагання?.
Не тольк? зло?жыванн? ? дачыненн? да непа?налетн?х асоб
Дакумент ахопл?вае не тольк? выпадк? сексуальнага нас?лля ? дамагання? у аднос?нах да непа?налетн?х асоб ? ?разл?вых дарослых, але ? адпаведныя выпадк?, выкл?каныя зло?жываннем уладай. Гаворка ?дзе пра любыя выпадк? нас?лля над манаск?м? асобам? з боку святаро?, а таксама дамагання? у дачыненн? да сем?нарыста? або нав?цыя?.
Замо?чванне
Сярод найбольш важных адметнасця? дакумента – устана?ленне ? якасц? асобнай катэгоры? выпадка? так званае замо?чванне, што заключаецца ва “учынках або занядбаннях, нак?раваных на чыненне перашкоды ц? пазбяганне грамадзянскага або канан?чнага, адм?н?страты?нага або крым?нальнага следства ? дачыненн? да святара або да манаскай асобы ? сувяз? са злачынствам” сексуальнага зло?жывання. Гаворка ?дзе пра тых, хто, надзелены паз?цыяй асабл?вай адказнасц? ? Катал?цк?м Касцёле, замест таго каб выкрываць учыненыя ?ншым? акты сексуальнага нас?лля, хаваюць ?х, пакрываючы магчымыя злачынствы, замест таго каб абараняць ?х ахвяр.
Абарона ?разл?вых асоб
Апостальскае пасланне “Vos estis lux mundi” роб?ць акцэнт на важнасц? абароны непа?налетн?х (асоб, як?я яшчэ не дасягнул? 18-гадовага ?зросту) ? ?разл?вых асоб. Дарэчы, значэнне паняцця “уразл?вая асоба” ? дакуменце больш шырокае ? ахопл?вае не тольк? людзей, няздольных да “звыклага карыстання” розумам, але ? асобныя, часовыя выпадк? няздольнасц? разумець ? аб’екты?на ацэньваць, а таксама ф?з?чную недзеяздольнасць. У гэтай матэры? новы дакумент перагукаецца з няда?на прынятым ватыканск?м Законам (№ CCXCVII ад 26 сакав?ка 2019 г.).
Выкананне дзяржа?ных закона?
Абавязак с?гнал?заваць пра выпадк? сексуальнага зло?жывання ардынарыю мясцовасц? або вышэйшаму настаяцелю манаскага ордэна не супярэчыць ? не в?дазмяняе н?як? ?ншы абавязак данясення, ?снуючы ? законах адпаведных кра?н: нормы “прымяняюцца без урону для право? ? абавязка?, устано?леных у той ц? ?ншай мясцовасц? дзяржа?ным? законам?, асабл?ва тых, што датычаць абавязка? с?гнал?заваць кампетэнтным грамадзянск?м уладам”.
Абарона тых, хто с?гнал?зуе, ? сам?х ахвяр сексуальных злачынства?
Сутнасным? з’я?ляюцца таксама артыкулы, прысвечаныя абароне тых, хто с?гнал?зуе аб выпадках зло?жывання?. Асобы, як?я паведамляюць пра выпадк? зло?жывання?, згодна са зместам motu proprio, не могуць быць падвергнутыя “прадузятасц?, абарачэнню прадста?леных звестак супраць ?х сам?х або дыскрым?нацы?” па прычыне здзейсненага данясення. Увага звяртаецца таксама на праблему ахвяр зло?жывання?, як?я ? м?нулым был? змушаныя захо?ваць ма?чанне: новыя ?н?версальныя нормы прадугледжваюць недапушчэнне ?х прымушэння да ма?чання адносна зместу данясення. Натуральна, тайна споведз? застаецца безагаворачнай ? непарушнай, а таму, адпаведна, н?як?м чынам не ахопл?ваецца зместам новых нарматыва?. Акрамя таго, “Vos estis lux mundi” устана?л?вае, што да ахвяр ? ?х сем’я? трэба став?цца годна ? паважл?ва; яны пав?нны атрымл?ваць належную духо?ную, медыцынскую ? пс?халаг?чную дапамогу.
Следства ? дачыненн? да б?скупа?
Дакумент рэгулюе следства ? дачыненн? да б?скупа?, кардынала?, вышэйшых настаяцеля? ? тых, хто на той ц? ?ншай падставе, нават кал? ? часова, к?руе дыяцэз?яй або ?ншым партыкулярным Касцёлам. Адпаведны нарматы? пав?нен выконвацца не тольк? ? выпадках, кал? вышэй перал?чаныя асобы падпадаюць пад следства ? сувяз? з абв?навачваннем у непасрэдным здзяйсненн? акту сексуальнага зло?жывання, але ? тады, кал? яны абв?навачваюцца ? замо?чванн? або нежаданн? выкрываць выпадк? зло?жывання?, аб як?х даведал?ся ? як?м пав?нны был? супрацьстаяць.
Роля М?трапал?та
Сутнасным з’я?ляецца нова?вядзенне, якое датычыць залучэнне да папярэдняга следства М?трапал?та, як? атрымл?вае з боку Святога Пасаду мандат на правядзенне следства ? выпадку, кал? асоба, на якую было здзейснена данясенне, з’я?ляецца б?скупам. Роля М?трапал?та, традыцыйная ? Катал?цк?м Касцёле, узмацняецца ? сведчыць пра жаданне выкарысто?ваць у тым л?ку ? мясцовыя рэсурсы ? пытаннях, як?я датычаць следства адносна б?скупа?. Упа?наважаны весц? следства праз трыццаць дзён пасля яго распачацця перадае Святому Пасаду “аф?цыйнае паведамленне адносна стану следства”, якое “пав?нна быць завершана на працягу дзевяноста дзён” (па “важк?х прычынах” магчымая адтэрм?но?ка). Так?м чынам, устана?л?ваецца дакладны тэрм?н для правядзення следства ? ?першыню ад задзейн?чаных ватыканск?х дыкастэрый патрабуецца своечасовае рэагаванне.
Залучэнне свецк?х верн?ка?
Спасылаючыся на Кодэкс канан?чнага права, як? падкрэсл?вае кашто?ны патэнцыял свецк?х верн?ка?, нормы motu proprio прадугледжваюць, што М?трапал?т, ажыцця?ляючы следства, можа карыстацца дапамогай “квал?ф?каваных асоб”, кал? таго патрабуе канкрэтны выпадак, “ул?чваючы супрацо?н?цтва, якое могуць прапанаваць свецк?я верн?к?”. Папа неаднаразова сцвердз??, што спецыял?зацы? ? прафес?йныя здольнасц? свецк?х верн?ка? уя?ляюць сабой важны рэсурс для Катал?цкага Касцёла. Прынятыя нормы прадугледжваюць, што б?скупск?я канферэнцы? ? дыяцэз?? змогуць падрыхтаваць сп?сы квал?ф?каваных асоб, гатовых да супрацо?н?цтва, аднак канчатковую адказнасць за следства нясе М?трапал?т.
Прэзумпцыя нев?наватасц?
Новы дакумент пацвярджае прынцып прэзумпцы? нев?наватасц? асобы пад следствам, якая будзе апавешчана аб правядзенн? следства, як тольк? кампетэнтная дыкастэрыя агучыць адпаведнае патрабаванне. Абв?навачванне пав?нна быць у абавязковым парадку аб’я?лена тольк? ва ?мовах аф?цыйнага распачацця следчага працэсу ?, кал? будзе пал?чана дарэчным для забеспячэння цэласнасц? следства або доказа?, можа быць прапушчана на папярэдн?м этапе.
Завяршэнне следства
Дакумент не ?нос?ць змен у меры пакарання, прадугледжаныя за злачынствы, але зацвярджае працэдуру с?гнал?завання ? ажыцця?лення папярэдняга следства. Пасля завяршэння следства М?трапал?т (або ? пэ?ных выпадках б?скуп суфраганнай дыяцэз??, як? мае найбольшы тэрм?н б?скупскай паслуг?) прадста?ляе вын?к? кампетэнтнай ватыканскай дыкастэры? ? тым самым завяршае сваё заданне. Кампетэнтная дыкастэрыя працягвае працэс “згодна з правам, як прадугледжана для канкрэтнага выпадку”, на аснове ?жо ?снуючых канан?чных норм. К?руючыся вын?кам? папярэдняга следства, Святы Пасад можа неадкладна прымян?ць да асобы пад следствам прэвенты?ныя ? абмежавальныя меры.
Канкрэтнае абавязацельства
Новым юрыдычным ?нструментам, як? ?н?цыява? папа Франц?шак, Катал?цк? Касцёл роб?ць яшчэ адз?н рашучы крок у напрамку папярэджвання ? супрацьстаяння сексуальным зло?жыванням, робячы акцэнт на канкрэтныя дзеянн?. Як п?ша Пантыф?к напачатку дакумента, “каб падобны феномен, ва ?с?х яго формах, больш не ме? месца, неабходна бесперапыннае ? глыбокае навяртанне сэрца?, пацверджанае канкрэтным? ? эфекты?ным? справам?, як?я б залучал? ?с?х у Катал?цк?м Касцёле”.
