Выкл?к зло?жывання?. Што зраб?? Папа пасля сустрэчы ? лютым 2019 г.
Кс. Фэдэрыка Ламбардз?, SJ
У сучасным свеце Касцёл пав?нен супрацьстаяць шматл?к?м выкл?кам. Самыя фундаментальныя – гэта вера i абвяшчэнне Бога ? Езуса Хрыста ? сённяшн?м свеце з яго шматл?к?м? культурным? ? антрапалаг?чным? трансфармацыям?. ? ? той жа час ёсць асабл?выя выкл?к?, як?я моцна ?плываюць на жыццё Касцёла ? на яго м?с?ю евангел?зацы?. Адным з выкл?ка?, як?я найбольш падвяргаюцца крытыцы ? апошн?я дзесяц?годдз?, бо па?плывал? на давер Касцёлу ? разам з тым на яго а?тарытэт i магчымасць верагодна абвяшчаць Евангелле, з’я?ляецца праблема сексуальных зло?жывання? з боку духавенства ? дачыненн? да непа?налетн?х. Гэта к?нула цень непаслядо?насц? ? няшчырасц? на ?нстытут Касцёла ? супольнасць Касцёла ?цэлым. ? гэта вельм? сур'ёзна.
З часам ? з вопытам, пача?шы ад высвятлення сексуальных зло?жывання? у аднос?нах да непа?налетн?х – найбольш цяжк?х прав?н, – мы навучыл?ся разглядаць праблему з розных бако?. Сёння мы ?сё больш гаворым пра зло?жыванн? самым? "?разл?вым?", i маем на ?вазе не тольк? сексуальныя зло?жыванн?, але i зло?жыванн? ?ладай, свядомасцю, сумленнем, як неаднаразова падкрэсл?ва? папа Франц?шак. Акрамя гэтага неабходна памятаць, што пытанне зло?жывання ? розным значэнн? – гэта вял?кая праблема грамадства, кра?н, дзе мы жывём, ? ?цэлым розных кантынента?. ? тут гаворка ?дзе аб праблемах не тольк? Катал?цкага Касцёла. Той, хто вывучае пытанне аб'екты?на ? шырока, ведае, што ёсць рэг?ёны, месцы, ?нстытуты, дзе гэтая праблема жахл?ва распа?сюджана.
Слушна, што мы звяртаем асабл?вую ?вагу на гэтую праблему менав?та ? Касцёле, як я ?жо адзначы? – па прычыне даверу ? паслядо?насц?. Касцёл у сва?м вучэнн? за?сёды звярта? асабл?вую ?вагу на пытанне сексуальных паводз?н ? на павагу да iншай асобы. Менав?та таму, – нават усведамляючы, што гэта праблема не з’я?ляецца выключна праблемай Касцёла, – мы пав?нны разглядаць яе вельм? сур'ёзна ? разумець цяжкасць кантэксту для жыцця Касцёла ? абвяшчэння Евангелля.
Гэта сфера, дзе важным? з’я?ляюцца глыб?ня ? шчырасць аднос?н пам?ж людзьм?, дзе трэба паважаць ?х годнасць. Як хрысц?яне ? катол?к? мы надаём чалавечай годнасц? фундаментальную ролю, бо чалавек – гэта вобраз Бога. Таму факт зло?жывання, адсутнасц? паваг?, аднос?ны да ?ншых як да аб'екту, адсутнасць уваг? да ?х ? да ?х цярпення? ? г.д з'я?ляецца знакам адсутнасц? самага важнага аспекту нашай веры ? нашага бачання свету.
У апошняй рэформе Канан?чнага права прысутн?чае аспект, як? можа падацца вельм? фармальным, але насамрэч ён мае вял?кае значэнне. Злачынства зло?жывання аднесена да сп?су злачынства? "супраць жыцця, годнасц?, свабоды асобы". Гэта "не рэчы, за як?я сорамна" або "рэчы, нягодныя духавенства": у Касцёле мае значэнне менав?та годнасць чалавека, яе цэнтральнае месца ? павага, бо гэта вобраз Божы. Гаворка ?дзе пра адмысловы фундаментальны аспект. Наданне вял?кага значэння слуханню ? павазе кожнай асобы – у тым л?ку малой ? слабой – гэта ключавы момант на шляху да навяртання ? ачышчэння Касцёла ? наш час, да яго верагоднасц?.
Нарада 2019: адказнасць, свядомасць, празрыстасць
Для таго, каб не па?тараць драматычную г?сторыю падзей ? ста?лення Касцёла да сексуальных зло?жывання?, варта ?згадаць "Нараду" ? лютым 2019. Яна была скл?кана Папам як сусветная падзея, на якой Касцёл праз прадста?н?ко? ус?х б?скупск?х канферэнцый, мужчынск?х ? жаночых кангрэгацый аб'ядна?ся для абмеркавання, як?м чынам працягваць найбольш эфекты?ны шлях абна?лення.
Арган?зацыя "Нарады" (матэрыялы якой был? апубл?каваныя ? выданн? "Свядомасць ? ачышчэнне") грунтавалася на трох гало?ных пунктах.
Па-першае, свядомасць ? адказнасць у вырашэнн? гэтай праблемы; аспекты, звязаныя з сексуальным? зло?жыванням? адносна непа?налетн?х ? не тольк?; важнасць умення слухаць ? глыбока разумець са спачуваннем ? спагадл?васцю наступствы, пакуты, сур'ёзнасць таго, што адбылося ? адбываецца ? гэтай сферы. Так?м чынам, слуханне ? спачуванне – як зыходны пункт у належных паводз?нах. Затым, што вельм? натуральна, пошук справядл?васц? адносна здзейсненых злачынства? ? нанесенай шкоды. Важна дзейн?чаць папераджальна, каб гэтыя злачынствы больш не па?тарал?ся або, прынамс?, стал? вельм? рэдкай з’явай.
Гэта выкл?кае неабходнасць адукацы? ?с?х прадста?н?ко? касцёльнай супольнасц?, асабл?ва кампетэнтных асоба?, каб яны магл? дзейн?чаць ? супрацьстаяць праблеме. ?ншым? словам? – свядомасць ? адказнасць для пераадолення праблемы.
Наступны вельм? важны, вырашальны момант – нясенне адказнасц? i пераадольванне культуры прыкрыцця ? ?тойвання. Адз?н з драматычных аспекта? дадзенага крыз?су – утойванне ад публ?чнасц? вельм? цяжк?х с?туацый, нават кал? было вядома, што адбываецца, ? гэта мела с?стэматычны характар. Пак?данне ? ценю або ?тойванне з прычыны сораму ц? абароны гонару сем'я? ? ?цягнутых ?нстытута? – вельм? часта было "натуральным?" паводз?нам?. Адсюль неабходнасць, каб адказныя асобы пераадольвал? паводз?ны, як? вядуць да ?тойвання, ? несл? адказнасць за тое, што адбылося. Утойванне было распа?сюджана на ?с?х узро?нях, але найбольш моцна на ?зро?н? самых адказных – вышэйшых настаяцеля?, б?скупа? ? г.д. Гэты факт указвае на тое, што ?се пав?нны ?сведамляць свае дзеянн? i так?м чынам упэ?нена падыходз?ць да с?туацы? – з яснасцю, адказнасцю ? справядл?васцю.
Падчас "Нарады" шмат гаварылася пра трэц? пункт – "празрыстасць" наступства?. Тут маецца на ?вазе не тольк? ?нфармацыя пра злачынствы. Канешне, распазнаваць пра?ду ? факты – гэта сутнасць, але празрыстасць – значыць ведаць, што дакладна раб?ць для адказу, з дапамогай як?х працэдура? Касцёл можа супрацьстаяць на ?с?х узро?нях так?м с?туацыям, як?я меры прымае, як?я наступствы будуць для в?наватых ? г.д. Так?м чынам, касцёльная ? грамадская супольнасць пачынае ?сведамляць, што ёсць не тольк? в?на ? злачынства, але цэлы шлях, у як? супольнасць уцягнута свядома ? праз як? яна адказвае на гэтыя праблемы.
Важныя крок?, зробленыя пасля "Нарады" 2019 года
Кал? "Нарада" пав?нна была стаць агульным пунктам адл?ку, то неабходна прызнаць: пасля яе был? зроблены насамрэч шматл?к?я крок? для рэал?зацы? гало?ных задач, агучаных Папам ? к?ра?н?цтвам Касцёла. Што мы маем на ?вазе?
Перш за ?сё ?жо ? канцы сакав?ка 2019 г. был? апубл?каваны новыя законы ? ?казаннi для Ватыкана ? Святога Пасаду, як?я датычаць зло?жывання? не тольк? супраць непа?налетн?х, але ? супраць "уразл?вых асоб".
Пасля 9 мая 2019 г. бы? апубл?каваны новы вельм? важны дакумент для ?сяго Касцёла, motu proprio Vos estis lux mundi (Вы – святло свету), як?м Пантыф?к загада?, каб ва ?с?х дыяцэз?ях была арган?завана с?стэма прыняцця зая? аб зло?жываннях ? наладжаны працэдуры расследавання. ? не тольк? гэта: Папа ?вё? абавязак для ?с?х святаро? ? кансэкраваных асоб паведамляць пра кожнае вядомае зло?жыванне ? закл?ка? раб?ць гэта ?с?х свецк?х. Цяпер усе святары ? сёстры абавязаны зая?ляць аб кожным выпадку зло?жывання ? аднос?нах да непа?налетн?х ? ?с?х уразл?вых асоб.
Таксама ? свецк?я запрошаны раб?ць гэта пры неабходнасц?. Яны пав?нны ведаць дакладнае месца, дзе могуць скласц? такую заяву. Гэта вельм? рашучы крок. Натуральна, трэба правяраць, ц? выпадак адпавядае практыцы, але гэта ?жо справа касцёльнага заканада?ства. Магчыма, гэта самы важны крок з боку Папы за апошн?я 20 гадо?. ? не тольк? гэта: згаданым законам была ?стано?лена працэдура, якая датычыць самых высокапаста?леных асоб – вышэйшых настаяцеля?, б?скупа?, кардынала?... – не тольк? ? выпадках зло?жывання?, але ? ? с?туацыях утойвання злачынства?. Так?м чынам, тэмы адказнасц? ? ?сведамлення праблемы был? паста?лены вельм? радыкальна.
Акрамя таго, у снежн? 2019 г. была адменена "папская таямн?ца" адносна дзеяння?, звязаных з сексуальным? зло?жыванням?, ? гэта дазваляе супрацо?н?чаць з дзяржа?ным? органам? дакладна ? свабодна. Так?м чынам падкрэсл?ваецца "празрыстасць". Далей у л?пен? 2020 г. бы? апубл?каваны вядомы Vademecum, як адз?н з неабходных вын?ка? "Нарады" 2019 г. Гэта вельм? змясто?ны дакумент, складзены Кангрэгацыяй Веравучэння. Ён не агучвае вял?к?х нав?н, але с?стэматызуе ? дае дакладнае тлумачэнне важных моманта?. (Дакумент) прызначаны для выкарыстання кожным б?скупам, кожным адказным, у ?м паведамляецца, што трэба ведаць ? што трэба раб?ць у розных с?туацыях. Гэта ?нструмент, як? сапра?ды бы? патрэбны. Пра яго публ?кацыю не апавяшчалася шырока, але Vademecum ста? адным з асно?ных дакумента?, рэал?заваных на запыт "Нарады" 2019 г.
Сярод апошн?х падзей варта адзначыць публ?кацыю новай рэдакцы? VI Кн?г? Кодэксу канан?чнага права ? Дзень Спаслання Духа Святога 2021 г. Яна змяшчае ? сабе крым?нальнае права, дзе Касцёл па-новаму фармулюе ? ?ключае нормы, як?я датычаць зло?жывання?. Цяпер яны сабраны ? Кодэксе канан?чнага права ?парадкаваным чынам, раней жа заставал?ся "раск?даным?" ? цэлым шэрагу дакумента?.
З упэ?ненасцю можна сцвярджаць, што менав?та гэтыя захады был? гало?ным?, як?х варта было чакаць ад Папы ? Святога Пасаду пасля сустрэчы ? 2019 г. ? яны был? рэал?заваныя.
Можна дадаць, што ? гэты ж перыяд, у л?стападзе 2020 г., была апубл?кавана аб'ёмная праца "Справаздача МакКарыка". Яна стала вын?кам вывучэння, па вол? Папы, г?сторы? вельм? сур'ёзнага скандалу, як? ?зрушы? Касцёл ЗША ? ?весь Касцёл: як сталася магчымым тое, што в?наваты ва зло?жываннях дасягну? вяршын? касцёльнай ?ерарх?? – ста? арцыб?скупам Вашынгтона ? кардыналам? Гэту публ?кацыю можна разглядаць як балючы, але вельм? адважны крок у напрамку празрыстасц?, жадання ?сведамлення злачынства ? адказнасц? на вышэйшым узро?н? Касцёла.
Так?м чынам, мы ста?м перад вел?зарнай праблемай, складанай ? балючай, якая датычыць даверу да Касцёла. Але няпра?да тое, што н?чога не было зроблена або што роб?цца зус?м мала. Трэба ? варта з упэ?ненасцю сказаць, што па?сюдны Касцёл супрацьстая? ? супрацьста?ць дадзенай праблеме, зраб?? неабходныя крок?, устанав?? нормы, працэдуры ? прав?лы, каб дзейн?чаць прав?льна.
Шлях перад нам?: ад норм да практык?
Нельга сказаць, што было зроблена ?сё. Як вядома, адна справа ?станав?ць нормы, а ?ншая – змян?ць рэальнасць, ужываючы ?х на практыцы. Нарада Касцёла ? Цэнтральна-Усходняй Е?ропе, што пройдзе ? Варшаве ? верасн? на тэму абароны непа?налетн?х ? ?разл?вых асоб, будзе мець менав?та так? пасыл. Насамрэч, у кожным рэг?ёне, як? з г?старычнага ? культурнага пункту гледжання мае агульныя цяжкасц? ? праблемы, нам трэба паразважаць пра тое, дзе мы знаходз?мся ? як?я канкрэтныя спосабы ?снуюць для эфекты?нага ?васаблення ? жыццё прынцыпа? Па?сюднага Касцёла. У некаторых рэг?ёнах гэта было зроблена: напрыклад, каля года таму адбылася вял?кая канферэнцыя ? Лац?нскай Амерыцы, у Мекс?цы. Пандэм?я, аднак, парушыла або выкл?кала затрымку рэал?зацы? мног?х праграм. Тое, што розныя кантыненты ? рэг?ёны ажыцця?ляюць або ?жо ажыццяв?л?, прыведзена ? праграме сустрэчы для Касцёла ? Цэнтральна-Усходняй Е?ропе. Таму гэта фундаментальны крок агульнага падарожжа Па?сюднага Касцёла, як? з ул?кам сваёй спецыф?к? датычыцца гэтай геаграф?чнай, культурнай ? касцёльнай вобласц?.
Замест падсумавання
Шмат зроблена на ?зро?н? агульных нарматы?ных прававых акта?, а таксама на ?зро?н? канкрэтнага вопыту. У некаторых частках больш, у некаторых – менш. Сустрэча неабходна для распа?сюджвання веда? ? разумення канкрэтных ? эфекты?ных спосаба? барацьбы з праблемам?. Мы на шляху ? застанемся на ?м – на шляху, як?, па сутнасц?, дастаткова зразумелы, па як?м неабходна рухацца хутка ? ?пэ?нена, каб лячыць пакуты, гарантаваць справядл?васць, прадух?ляць зло?жыванн?, адна?ляць давер ? а?тарытэт супольнасц? Касцёла ?нутры яго ? ? яго м?с?? на карысць свету.
