Новая кн?га пра адраджэнне Касцёла пасля распаду СССР
Аляксандр Панчанка – Pope
Кн?га выйшла ? кантэксце 100-годдзя з дня нараджэння св. Яна Па?ла ?? пад рэдакцыяй кс. Яна М?крута, тэолага ? г?сторыка, выкладчыка факультэта г?сторы? ? культурнай спадчыны Папскага грыгарыянскага ?н?верс?тэта. Яна па?стала на аснове до?г?х арх??ных даследавання? ? паказвае ролю Пантыф?ка ? адраджэнн? Касцёла на тэрыторы? былога СССР.
У прэзентацы? выдання брал? ?дзел: кардынал Леанарда Сандры, прэфект Кангрэгацы? па справах Усходн?х Касцёла?, кардынал С?г?тас Тамкяв?чус, арцыб?скуп-эмерыт Ка?наск?, М?трапал?т ?аан (Рошчын), прадста?н?к Рускай Правасла?най Царквы.
У каментары для Pope кс. М?крут за?важы?, што па ?зро?н? рэл?г?йнай свабоды СССР можна было падзял?ць на тры абшары. Да першага ён аднёс Л?тву, Латв?ю ? Эстон?ю, дзе Касцёл ме? адносна большую свабоду ? пара?нанн? з ?ншым? тэрыторыям? Савецкага Саюза. Менав?та тут – у Ка?насе ? Рызе – знаходз?л?ся дзве духо?ныя сем?нары?, у як?х магл? вучыцца будучыя святары з усяго СССР. Аднак паступленне ? гэтыя ?становы строга рэгулявалася камун?стычным? ?ладам?, а колькасць клерыка? значна абмяжо?валася.
Да другога абшару даследчык аднёс Беларусь, Укра?ну ? е?рапейскую частку Рас??, дзе адбыва?ся больш моцны антырэл?г?йны пераслед. Пасля 1945 г. тут не засталося н?воднага катал?цкага б?скупа, а душпастырства ажыцця?лялася невял?кай колькасцю святаро?, як?я служыл? ? вельм? складаных умовах. Нарэшце, трэц? абшар – гэта ?ся астатняя тэрыторыя СССР, дзе зус?м не было адкрытых катал?цк?х касцёла? ? святаро?, як?я б мел? дазвол на ажыцця?ленне душпастырскай дзейнасц?, але як?я працягвал? служыць падпольна, кал? гэта было магчыма.
Кс. М?крут за?важы?, што важную ролю для адраджэння Касцёла на тэрыторы? былога Савецкага Саюза адыграл? ?н?цыятывы, дакументы ? энцыкл?к? Яна Па?ла ??, а таксама ?стана?ленне дыпламатычных аднос?н пам?ж Святым Пасадам ? гэтым? рэспубл?кам?.
Збл?жэнне распачалося ? 1988 г. са святкавання тысячагоддзя хросту К?е?скай Рус?, у як?м прымала ?дзел аф?цыйная дэлегацыя Апостальскай Стал?цы. 1 снежня 1989 г. М?ха?л Гарбачо? адведа? Ватыкан, дзе сустрэ?ся з Янам Па?ла ??, а пасля гэтага бы? прызначаны дыпламатычны прадста?н?к Папы ? СССР, адно?лены структуры Касцёла, менаваны новыя б?скупы. У кастрычн?ку 1990 г. у Савецк?м Саюзе бы? прыняты закон аб свабодзе сумлення ? рэл?г?йных арган?зацыях, як?м прызнава?ся таксама ? Катал?цк? Касцёл.
Важнае значэнне для адраджэння катал?цкага жыцця на абшары былога СССР мел? падарожжы св. Яна Па?ла ?? у Л?тву, Латв?ю ? Эстон?ю ? 1993 г., у Груз?ю ? 1999 г., ва Укра?ну, Казахстан ? Армен?ю ? 2001 г. ? ? Азербайджан у 2002 г. “В?з?т Папы, пасля дзесяц?годдзя? пераследу з боку савецкай с?стэмы, дава? гэтым народам магчымасць для выражэння свабоды сумлення ? чалавечай годнасц?... Пасля дзесяц?годдзя? зневажання розным? праграмам? “атэ?зацы?” гэтыя народы магл? засведчыць вял?кую радасць быцця верным? Евангеллю ? хрысц?янск?м прынцыпам”, - падкрэсл?? кс. М?крут.
Даследчык за?важы?, што збл?жэнню з народам?, як?я ?ваходз?л? ? склад СССР спадарожн?чала разв?ццё экумен?чнага дыялогу. У прыватнасц? ён нагада? пра энцыкл?к? Яна Па?ла ?? Slavorum Apostoli (1985), Ut Unum Sint (1995) ? Апостальск? л?ст Orientale lumen (1995), прысвечаныя аднос?нам з Правасла?най Царквой.