Арцыб?скуп Кандрусев?ч праанал?зава? энцыкл?ку Fratelli tutti
Спецыяльна для Pope ?ерарх праанал?зва? трэцюю энцыкл?ку цяперашняга Пантыф?ка, падп?саную 3 кастрычн?ка 2020 г. у Ас?з?. Ён нагада?, што папярэдн?я: Lumen fidei ? Laudato si’ з’яв?л?ся адпаведна 29 чэрвеня 2013 г. ? 24 мая 2015 г.
Сацыяльны к?рунак пантыф?кату Франц?шка
Fratelli tutti – другая сацыяльная энцыкл?ка Франц?шка пасля Laudato si. Так?м чынам, з трох энцыкл?к дзве сацыяльныя. Гэты факт яшчэ раз падкрэсл?вае сацыяльны к?рунак навучання Папы.
Першая ? г?сторы? Касцёла сацыяльная энцыкл?ка Rerum novarum была нап?сана Львом Х??? у 1891 г. Пантыф?к прадстав?? рэакцыю Касцёла на ?плы? сацыял?стычных ? камун?стычных руха?, як? ста? нарастаць падчас тэхналаг?чнай рэвалюцы?. Энцыкл?ка прапануе хрысц?янскую грамадскую пал?тыку, якая адма?ляе маркс?сцк? сацыял?зм ? сляпы камун?зм. Таксама ? Франц?шак ?мкнецца своечасова рэагаваць на “новыя рэчы” сучаснасц?.
Натхненне для энцыкл?к? да? Дакумент з Абу-Даб?
Натхненнем для нап?сання энцыкл?к? Laudato si, як прызна?ся Папа, была яго сустрэча з Патрыярхам Канстантынопальск?м Барталамеем ?, вядомым прых?льн?кам аховы прыроды (пар. FT 5).
Нап?санню энцыкл?к? Fratelli tutti паспрыя? дакумент, як? Франц?шак з Вял?к?м ?мамам Ахмедам Эль Таебам падп?сал? 4 лютага 2019 г. у Абу Даб?. У ?м сцвярджаецца, што Бог ствары? ус?х людзей ро?ным? ? правах, абавязках ? годнасц?, ? пакл?ка? ус?х жыць як браты ? сёстры. У энцыкл?цы Fratelli tutti Папа разв?вае гэтую тэму (пар. FT 5).
На тэму энцыкл?к? ? на яе вучэнне па?плывала пандэм?я, выкл?каная COVID-19, у вын?ку якой агал?л?ся маральныя праблемы сучаснага свету, у тым л?ку яго няздольнасць да супольнага ? сал?дарнага адказу на нечакана ?зн?кшы выкл?к (пар. FT 7).
Клопат пра агульнае дабро – самая высакародная форма хрысц?янскай любов?
Гало?ная тэма энцыкл?к? Fratelli tutti – глабал?зацыя хрысц?янскай любов?. Папа падкрэсл?вае, што недастаткова абмяжо?вацца вымярэннем любов? на ?зро?н? асоба-асоба ? найбл?жэйшая сацыяльная група: сям’я, сябро?ства ? суседства. Цнотай любов? неабходна агарнуць увесь свет.
Самай высакароднай формай хрысц?янскай любов? ? аднос?нах пам?ж людзьм? з’я?ляецца клопат пра агульнае дабро ? розных яго вымярэннях з мэтай будавання братэрства ? грамадскага сябро?ства. У сучасным свеце ?снуе дэф?цыт дыялогу з людзьм? добрай вол?. Перавага аддаецца ?ндыв?дуальным ?нтарэсам, аслабляецца грамадскае вымярэнне чалавечага ?снавання (пар. FT 12). Папа падкрэсл?вае, што факт нараджэння ? беднай кра?не не апра?двае н?зкага ?зро?ню жыцця чалавека, бо кожны мае права на годнае ?снаванне (пар. FT 106). У будаванн? братэрства ? сябро?ства неабходна наследаваць Бога, любо? Якога аднолькавая да ?с?х людзей (пар. FT 281).
Не трэба пытацца, хто мой бл?жн?, важна разумець, для каго я так?м з’я?ляюся
Тлумачачы сутнасць працэсу будавання братэрства ? грамадскага сябро?ства, Франц?шак выкарысто?вае прыпавесць пра Добрага Самаран?на (Лк 10, 30-37). Зыходзячы з яе, Папа навучае, што супольнасць бл?жн?х – гэта панацэя ад праблемы сучаснага эга?стычнага ? самазадаволенага свету. А бл?жн? – гэта той, хто прая?ляе м?ласэрнасць да ?ншых, незалежна ад паходжання ц? веравызнання. На думку Пантыф?ка, наш час патрабуе “культурнай рэвалюцы?”: змены аднос?н да ?ншых, адмовы ад абыякавасц?, асабл?ва да самых слабых (пар. FT 64).
Менав?та таму Папа завяршае энцыкл?ку закл?кам да таго, каб у сэрцах, думках, сем’ях, на вул?цах ? плошчах, у месцах працы, пал?тыцы ? гаспадарцы нанова загучала “музыка Евангелля Хрыста”, якое з’я?ляецца крын?цай чалавечай годнасц? ? братэрства (пар. FT 277).
Зыходзячы з прыпавесц? пра Добрага Самаран?на, Франц?шак закл?кае да адна?лення свету, ? ра?ць распачынаць яго “зн?зу”, бескарысна яднаючыся з ?ншым?, асабл?ва з патрабуючым?. Не трэба пытацца, хто мой бл?жн?, важна разумець, для каго я так?м з’я?ляюся. Паступаючы так мы будзем даваць сведчанне ?н?версальнага вымярэння любов? бл?жняга (пар. FT 81-83).
Грамадск?я праблемы сучаснасц?
Энцыкл?ка адказвае на найбольш актуальныя праблемы сучаснасц?.
Вось тольк? некаторыя з ?х:
Папа прапануе дыялог у с?туацы? падзела?, ?ндыв?дуал?зму ? дэз?нтэграцы? (пар. FT 170). А?тэнтычны дыялог прадугледжвае здольнасць прымаць ? паважаць ?ншы пункт гледжання дзеля ?мкнення да супольнага дабра (пар. FT 202-203).
У м?жчалавечыя аднос?ны неабходна ?водз?ць бескарысную “лог?ку дару”. Трэба дапамагаць ?ншым ? пры гэтым не чакаць узнагароды (пар. FT 140).
У будаванн? па?сюднага братэрства ? грамадскага сябро?ства вял?кая роля належыць сал?дарнасц?, якая ? першую чаргу пав?нна прая?ляцца ? служэнн? ?ншым (пар. FT 114-116).
Асабл?вую ?вагу неабходна звярнуць на прабачэнне ? згоду. Езус закл?ка? прабачаць стольк? разо?, кольк? спатрэб?цца, каб не выкл?каць сп?рал? помсты. А?тэнтычнае прабачэнне прадугледжвае неабходнасць не забываць кры?ду ? ? той жа час адма?ляцца ад пападання ? замкнёнае кола помсты (пар. FT 237-252).
Немагчыма будаваць глабальнае братэрства без захавання фундаментальных право? чалавека. Пры гэтым Папа перасцерагае ад спакусы перайначвання ?дэ? право? чалавека ? парадаксальнага зло?жывання ?м? (пар. FT 111. 189).
У рамках право? чалавека Папа звяртае ?вагу на праблему м?грацы?. Пакуль ?снуе вымушаная м?грацыя, неабходна прымаць м?гранта?, абараняць ?х, падтрымл?ваць ? ?нтэграваць (пар. FT 129). Для гэтага трэба апрацаваць адпаведнае глабальнае заканада?ства (пар. FT 132).
Папа надае шмат уваг? неабходнасц? пераходу ад канфл?кту да м?ру. Па словах Пантыф?ка, кал? мы не вырашаем канфл?кта? ? замо?чваем ?х, то так?м чынам станов?мся ?дзельн?кам? памылак ? грахо?. Сапра?днае паяднанне – гэта не ?цёк ад канфл?кту, а вырашэнне праблемы шляхам дыялогу (пар. FT 244).
Верны сваёй традыцы? Франц?шак кажа стано?чае “не” вайне, смяротнаму пакаранню ? пажыццёваму зняволенню, якое з’я?ляецца скрытым смяротным пакараннем. Цытуючы св. Яна Па?ла ??, Пантыф?к нагадвае, што з маральнага пункту гледжання смяротнае пакаранне не з’я?ляецца адэкватным, а з пункту гледжання сучасных умо? зняволення злачынца? – неабавязковым. Папа падкрэсл?вае, што мы жывём у час рэдукцы? крытэрыя? так званых “справядл?вых война?”. Таму н?кол? больш вайны (пар. FT 257-269).
Розн?цы пав?нны су?снаваць ? ?збагачаць адна адну
Характэрным элементам энцыкл?к? Fratelli tutti з’я?ляецца тое, што яна нагадвае пра жыццё як “культуру сустрэчы”. Папа звяртаецца да выявы геаметрычнай ф?гуры шматгранн?ка. Ён мае шмат аспекта?, як?я ? сваёй разнароднасц? ?твараюць багатае адз?нства. Шматгранн?к уя?ляе сабой грамадства, у як?м розн?цы су?снуюць пам?ж сабою, узбагачаючы адна адну. Мы пав?нны вучыцца адно ? аднаго (пар. FT 215).
Гало?нае пасланне энцыкл?к? арцыб?скуп Кандрусев?ч акрэсл?? словам?: людз? ратуюцца не паасобку, але ? братэрск?м грамадстве, якое не можа зн?шчыць вайна, нянав?сць, гвалт, абыякавасць ? новыя падзелы.
Так?м чынам, энцыкл?ка Франц?шка Fratelli tutti з’я?ляецца “настольнай кн?гай” ? практычным падручн?кам для будавання цыв?л?зацы? братэрства ? грамадскага сябро?ства, каб гэтая мара стала рэальнасцю. Яна адкрывае новыя гарызонты надзе? для сучаснага чалавецтва, у як?м усе могуць адчуваць сябе братам? ? сёстрам?, - падсумава? старшыня беларускага еп?скапату.